ойын сауық отауы
Испан ойшылдарының нақыл сөздері
30.01.2025 175 0 Admin

Испан ойшылдарының нақыл сөздері

Мақал-мәтелдер

Испан ойшылдарының нақыл сөздерінің тарихы

Испан философиясы мен даналығы ғасырлар бойы қалыптасып, мәдени, әлеуметтік және діни өзгерістермен бірге дамыды. Нақыл сөздер осы философиялық ойлардың қысқа, әрі терең мәнді көрінісі болып табылады. Олар адамның өмірі, білімі, әділеттілік, еркіндік, уақыт, махаббат және адамгершілік сияқты негізгі ұғымдарға қатысты.

1. Антикалық кезең және Римдік ықпал

Испания ұзақ уақыт бойы Рим империясының құрамында болғандықтан, испан философиясы мен нақыл сөздері Сенека (б.з.д. 4 ж. – б.з. 65 ж.) сияқты римдік стоиктердің әсерін сезінді. Сенеканың ойлары сабырлылық, тағдырды қабылдау және өзін-өзі басқару туралы болды. Оның нақыл сөздері, мысалы, "Өмірді басқарғың келсе, өзіңді басқаруды үйрен", ғасырлар бойы испан мәдениетінде маңызды рөл атқарды.

2. Орта ғасырлар: араб-мұсылман және христиандық дәстүрлер

VIII-XV ғасырларда Иберия түбегі араб-мұсылман мәдениетінің ықпалында болды. Бұл кезеңде исламдық философия, әсіресе, Ибн Рушд (Аверроэс, 1126–1198) және Маймонид (1135–1204) сынды ойшылдардың идеялары испандық интеллектуалдық дәстүрге сіңді. Олар логика, этика және білімнің маңыздылығын ерекше атап өтті.
Бұл дәуірде испандық христиан ойшылдары да өз нақыл сөздерімен танымал болды. Рамон Льюль (1232–1315), каталондық теолог әрі философ, өз шығармаларында білімнің, махаббаттың және адамның өзін-өзі жетілдіруінің маңыздылығын атап өтті. Оның нақыл сөздерінің бірі: "Білімнің шынайы мәні – оны өзгелермен бөлісу."

3. Қайта өрлеу және Алтын ғасыр (XVI-XVII ғ.)

Бұл кезеңде испан әдебиеті мен философиясы ерекше гүлденді. Мигель де Сервантес (1547–1616) және Бальтасар Грасиан (1601–1658) сияқты ойшылдар өз заманындағы әлеуметтік құбылыстарды сынап, даналыққа толы нақыл сөздер қалдырды.
  • Сервантес: "Әр адам өз тағдырының ұстасы."
  • Грасиан: "Ақылды адам аз сөйлеп, көп тыңдайды."
Грасиан әсіресе өмірдің тактикасы мен ақылдылық туралы жазып, нақыл сөздерімен танылды. Оның шығармасы "Oráculo Manual y Arte de Prudencia" (1647) – өмірдегі табысқа жету туралы даналықтың үлгісі болып табылады.

4. Жаңа заман және ағартушылық (XVIII-XIX ғ.)

Бұл кезеңде испан философиясы еуропалық ағартушылық идеяларымен толығып, нақыл сөздер еркіндік, демократия және жеке тұлғаның құндылығы туралы бола бастады.
  • Хуан Луис Вивес (1493–1540): "Білім – еркіндіктің кілті."
  • Франсиско де Витория (1483–1546): "Әділеттілік – кез келген қоғамның негізі."
Олар білім мен құқықтың маңыздылығын ерекше атап өтті. Витория, мысалы, халықаралық құқықтың негізін қалады.

5. Қазіргі заман (XX-XXI ғ.)

Испан философиясы қазіргі уақытта экзистенциализм, мәдени сын және адамзаттың болашағы туралы ойларға бағытталған. Мигель де Унамуно (1864–1936) сияқты ойшылдар адамның ішкі дүниесі мен сенімнің маңыздылығын көтерді.
  • Унамуно: "Өмір – күрес, тек күрескен адам ғана өмір сүреді."
  • Грегорио Мараньон (1887–1960): "Жақсылық жасау – адамның міндеті."

Қорытынды

Испан нақыл сөздері әр дәуірдің интеллектуалдық ізденістерін көрсетеді. Олар Римдік стоицизмнен, араб философиясынан, христиандық теологиядан, Қайта өрлеу мен Ағартушылық дәуірінің идеяларынан бастап, қазіргі заманғы экзистенциализм мен гуманизмге дейінгі ұзақ жолды өтті.
Бүгінгі таңда да испан ойшылдарының даналығы адам өміріне бағыт-бағдар беретін құнды философиялық мұра болып қала береді.


1. Мигель де Сервантес (1547–1616) – жазушы, философ

  1. "Кім азға қанағат етсе, сол әрқашан бай болады."
  2. "Қорқыныш – адамның ең үлкен жауы."
  3. "Әр адам өз тағдырының ұстасы."
  4. "Жақсы кітап – адамның ең сенімді серігі."
  5. "Өз ойыңның тұтқыны болма, оларды іске асыр."

2. Сенека (б.з.д. 4 ж. – б.з. 65 ж.) – философ, жазушы

  1. "Бақыт дегеніміз – азға қанағат ету."
  2. "Басқаларды жеңу – күш, ал өзіңді жеңу – нағыз ұлылық."
  3. "Бос уақытты дұрыс пайдалана білген адам ғана өмір сүреді."
  4. "Өзіңді өзгерту арқылы ғана әлемді өзгерте аласың."
  5. "Қателесу – адамдық қасиет, ал оны қайталау – ақымақтық."

3. Хосе Ортега-и-Гассет (1883–1955) – философ, мәдениеттанушы

  1. "Адам – өзі туралы ойлайтын нәрсе ғана."
  2. "Ештеңе істемейтін адам ешқашан қателеспейді."
  3. "Мәдениет – бұл адамның өзін-өзі жетілдіруі."
  4. "Өмір – шектеусіз мүмкіндіктерден тұратын кеңістік."
  5. "Тарих – тек өткеннің айнасы емес, болашақтың іргетасы."

4. Бальтасар Грасиан (1601–1658) – жазушы, философ

  1. "Ақылды адам аз сөйлеп, көп тыңдайды."
  2. "Кім шыдамды болса, сол үлкен жетістікке жетеді."
  3. "Жақсы сөз – жаныңның шипасы."
  4. "Адамның қадірі оның мінезінде."
  5. "Көп білетін адам – билікті де қолында ұстайды."

5. Рамон Льюль (1232–1315) – философ, теолог

  1. "Кім білімге ұмтылса, ол шынайы жарыққа қол созады."
  2. "Сүйіспеншілік – барлық ілімнің негізі."
  3. "Өзіңе сенсең, жетістікке жетесің."
  4. "Ақиқатқа жету – жанның ең үлкен мақсаты."
  5. "Басқаларға көмектесу – ең үлкен игілік."

6. Франсиско де Витория (1483–1546) – философ, құқықтанушы

  1. "Әділеттілік – кез келген қоғамның негізі."
  2. "Бостандық – адамзаттың ажырамас құқығы."
  3. "Өмірдің мәні – басқаларға пайда әкелу."
  4. "Адам заңсыз өмір сүре алмайды."
  5. "Дана адам әрдайым әділдікті іздейді."

7. Унамуно (1864–1936) – философ, жазушы

  1. "Өмір – күрес, тек күрескен адам ғана өмір сүреді."
  2. "Адамның ең үлкен қайғысы – өзінің кім екенін білмеуі."
  3. "Армансыз өмір – бос өмір."
  4. "Өзіңе сенім арту – нағыз еркіндік."
  5. "Ақиқаттың жолы ешқашан оңай болмайды."

8. Хуан Луис Вивес (1493–1540) – гуманист, философ

  1. "Білім – еркіндіктің кілті."
  2. "Адам өзінің мінезімен ерекшеленеді."
  3. "Әдептілік – адамның ең үлкен байлығы."
  4. "Қайырымдылық жүректен басталады."
  5. "Кім көп білсе, сол көп нәрсені кешіре алады."

9. Грегорио Мараньон (1887–1960) – философ, дәрігер

  1. "Денсаулық – адамның ең үлкен байлығы."
  2. "Әдептілік – нағыз мәдениеттің белгісі."
  3. "Жақсылық жасау – адамның міндеті."
  4. "Білімді адам ғана нағыз еркін өмір сүре алады."
  5. "Өмірдің мәні – қызмет етуде."

10. Луис де Леон (1527–1591) – ақын, философ

  1. "Жан тыныштығы – шынайы бақыттың кілті."
  2. "Кім өзін танымаса, ол ешқашан басқаларды түсінбейді."
  3. "Адалдық – ең жоғарғы қасиет."
  4. "Кім білімге ұмтылса, соның рухы бай."
  5. "Төзімді адам ғана жеңіске жетеді."
Бұл нақыл сөздер өмірге жаңа көзқараспен қарауға көмектеседі. Қайсысы көбірек ұнады?

Неміс ойшылдарының ұлағатты сөздері Неміс ойшылдарының ұлағатты сөздері
Неміс нақыл сөздері ғасырлар бойы қалыптасқан халық даналығының көрінісі. Олардың шығу тегі әртүрлі тарихи, мәдени және әлеуметтік факторларға
Француз ойшылдарының нақыл сөздері Француз ойшылдарының нақыл сөздері
Француз нақыл сөздерінің тарихы – бұл француз халқының даналығы мен мәдениетін бейнелейтін рухани мұра. Олар ғасырлар бойы қалыптасып, фольклордан
Орыс ойшылдарының нақыл сөздері Орыс ойшылдарының нақыл сөздері
Орыс нақыл сөздерінің тарихы – бұл орыс халқының өмір салты, дүниетанымы мен даналығының айнасы. Олар ғасырлар бойы қалыптасып, халықтың рухани
Қазақ ойшылдарының нақыл сөздері Қазақ ойшылдарының нақыл сөздері
Нақыл сөздер – халықтың немесе белгілі бір тұлғаның өмірден түйген ақыл-ойы мен тәжірибесін қысқа әрі нұсқа түрде жеткізетін өсиет-өнеге мазмұнындағы
Араб тілі – жоғары мәдениеттің тілі Араб тілі – жоғары мәдениеттің тілі
Жаугершілік заманнан бірнеше ғасыр өткеннен кейін, әдебиет саласында керемет шығармалар пайда болды. Ислам мен оның Қасиетті кітабы – Құран адам
Нақыл сөздер Нақыл сөздер
Ана тілін білмеген Ақылы жоқ желікбас. Ана тілін сүймеген Халқын сүйіп жарытпас.
Пікірлер (0)
Пікір білдіру
Ақпарат
Қонақ,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
×