Жеткіншек жас кезеңінде психодиагностиканы қолдану ерекшеліктері

Жеткіншек жас кезеңінде психодиагностиканы қолдану ерекшеліктері

Сөйлеу шығармашылығын анықтау
Мақсаты: С. Медник тестін пайдалану арқылы тұлғаның сөйлеу шығармашылық деңгейін анықтау.
Қажетті құралдар: сөйлеу шығармашылығын зерттеуге арналған С. Медник тесті, қаламсап, жаттығуға арналған сөздер, 1, 2 сериялы сөздер.
Жүргізілуі: Зерттелінушіге жаттығуға арналған сөздерді айтып жаттықтырған соң 1 серияны жүргізу керек. 3 - 5 күн өткеннен соң 2 серияны жүргізу керек. Осыдан кейін ғана эксперимент басталады. С. Медниктің арнайы құрастырған тестке жауап беру арқылы тұлғаның шығармашылық деңгейі анықталады. Алынған нәтиже кестеге түсіріліп, арнайы формуламен есептелініп, салыстырылады да нәтиже өңделеді.
Ескерту: Егер жауап беру барысында жауаптың бірнеше варианты болып тұрса, сонша жазуға болады. Әрбір үштік сөзге 1 - 2 минут уақыт беріледі.

Жаттығуға арналған сөздер:
1. Суық, таза
2. тәтті, ыстық
3. асығыс, сау
4. ақша, билет

1 серия
Негізгі үш сөзге төртінші сөзді ойлап табу керек. Ол сөз алдындағы үш сөзбен де сөз тіркесін жасау керек.
Стимул сөздер: ------------------ Біршама сай жауаптар:

1. қатты, шындық, жай ----------- айту
2. суық, көк, лай -------------------- су
3. кездейсоқ, адам, көше -------- кездесу
4. қиын, өткен, алтын ------------- уақыт
5. мундир, қалашық, билет ----- әскери

2 серия
2 - ші серия да бірінші серияға ұқсас, бірақ қызықты, күрделірек сөздер болады. Өткен жауапқа қарағанда жауап бейнелі, сирек кездесетін болуы керек.

Стимул сөздер: -------------------- Біршама сай жауаптар:

1. ақша, билет, бос --------------- уақыт
2. кері, отан, жол ----------------- қайту
3. есік, сенім, тез ----------------- кіру
4. дос, қала, орта ----------------- туған
5. поезд, алу, ақша --------------- билет

сөйлеу шығармашылығына арналған Медник тесті
1. Кездейсоқ ------ тау --------------- көптен күткен
2. Кешкі ------------- қағаз ------------ қабырға
3. Кері --------------- отан ------------- жол
4. Алыс ------------- соқыр ------------ болашақ
5. Халықтық ------- қорқыныш ----- дүниежүзілік

Жауаптың варианттары мен олардың бірегейлігі және бағалары

Үштік сөз №1 ---------------- Үштік сөз № 2
Әңгіме – 0, 99 --------------- Афиша – 0, 99
Шың - 0, 98 ------------------- Газет – 0, 00
Шығу – 0, 98 ----------------- Картина – 0, 98
Кездесу – 0, 00 -------------- Әдемі – 0, 99
Биіктік – 0, 97 --------------- Хабарландыру – 0, 99

Үштік сөз № 3 ----------- Үштік сөз № 4
Болашақ – 0, 91 ----------- Бәле жала – 0, 98
Оралу – 0, 93 -------------- Үмітсіз – 0, 95
Көру – 0, 98 ------------ Сенім – 0, 91
Қайту – 0, 00 ------------- Жүргізу – 0, 98
Шекара – 0, 98 ------------- Көзқарас - 0, 61

Үштік сөз №5
Біле – жала – 0, 97
Шайқас – 0, 99
Соғыс – 0, 00
Ерік - 0, 99
Бірлік – 0, 99
Жүргізілетін зерттеу жұмысының нәтижесі:
Баға өлшемдері:
1. ассоциация саны: Na= x/y=8/5=1, 6
2. бірегейлік индексі: Zi=1/r, Zo. oo=1/4=0, 25
3. жауаптың бірегейлігі: Nóí=e/x=4/8=0, 5

Зеректілікті бағалау типі.
Нұсқау: төмендегі берілген сұрақтарға сіздің ойыңызша дұрыс жауаптарды беріңіз.

1. Бос стақанда 3 жаңғақ бар. Стақанда неше жаңғақ бар?
2. Қарғаны құс деп атауға бола ма?
3. Ер адам қайтыс болған жарының әпкесіне үйленуіне бола ма?
4. Қараңғы бөлмеде керосин шамы, шырағдан және газ плита тұр. Сіз қайсысын жағар едіңіз?
5. Түнгі кезекші күндіз сағат 15. 00 - де қайтыс болды. Ол зейнетақы алады ма?
6. әдетте ай 30 - 31 - не толады. Қай ай 28 - не толады.
7. Электричка сағатына 50км/сағ қозғалады, қарсы соққан желдің де сағатына 50км/сағ жылдамдығы бар. Түтіннің қай бағытқа кетуі мүмкін?
8. Сіз ұшқышсыз, сіздің ұшағыңыз “Париж – Москва” бағытымен ұшып бара жатыр, аралық отырғызу Прага қаласында болады. Ұшқыштың жасы нешеде?
9. 1 ден 100 - ге дейін қанша тоғыздық бар?
10. Екі қолда он саусақ бар. Он қолда неше саусақ бар?
11. Әдетте жолаушы поездарында стоп - кран тұтқалары қызыл болады. Ал жолаушы ұшақтарында мұндай тұтқалар қандай болмақ?

Нәтижені өңдеу. Әрбір дұрыс жауапқа бір ұпай қойылады, сұрақтардың дұрыс жауабы топтағы сыналушылардың пікірі болуы мүмкін.

Өзіндік бағалау әдістемесі
5 - 7 сынып оқушыларының өзіндік бағалауын анықтау үшін келесі әдістемені ұсынуға болады. сұрақтары:
Сұрақтарға “иә” (+) “жоқ” (-) деп жауап береді.
1. Сіз алдыңызда тұрған қиындықтарға қарамастан қабылданған шешімді жүзеге асырасыз ба?
2 Бағынғаннан көрі жетекшілік еткен және бұйрық берген жақсы деп
ойлайсыз ба?
3 Көптеген адамдарға қарағанда сіз қабілетті әрі зерексіз бе?
4 Сіз қандайда бір жұмыс тапсырманы өзіңіз ойлағандай етіп орындайсыз
ба?
5 Сіз әрқашан бірінші болуға ұмтыласыз ба?
6 Егер сіз ғылыммен шын айналысқанда профессор болатын ба едіңіз?
7 Сіздің құрдастарыңызға қарағанда сіз көп нәрсеге жетем деп ойлайсыз
ба?
8 Сізге жоқ деп айту қиын ба егер сіздің тілегіңіз орындалмайтын болса да?
9 Басқалардан қарағанда сіз көп нәрсені жасап үлгересіз бе?
10 Егер сізге қайтадан өмір сүру керек болса, көп нәрсеге жетер ме едіңіз?

Нәтижені өңдеу:
“+” санын санаңыз
6 - 7 жағымды жауаптар (+) жоғары өзіндік бағалау
3 - 5 (+) адекватты (дұрыс)
2 - 1 (-) – төмен

Тест. “Өзіндік бағалауың қалай?”
өте жиі – 4 ұпай
жиі - 3 ұпай
кейде - 2 ұпай
сирек - 1 ұпай
ешқашан – 0 ұпай

1. Еш себепсіз жиі қобалжимын
2. Мені достарым көңілдендіргенін қалаймын
3. Ақымақ болып көріну
4. Мен өзімнің болашағым туралы мазасызданамын
5. Адамдардың сыртқы болмысы маған
6. Көпшілігі мені түсінбейтіні тәуір өкінішті
7. Адамдармен қалай сөйлесуді білмейтін сияқтымын
8. Адамдар менен көп нәрсе күтеді
9. өзімді ебедейсіз сезінемін
10. Маған жағымсыз нәрсе болатын сияқты көрінеді
11. Адамдар менің артымнан сөйлеп жүргенін сеземін
12. Мен өзімді қауіпсіз сезінбеймін
13. Мен өз ойымды ешкіммен бөлісе алмаймын
14. Адамдар менің жетістігіме ерекше қызығушылық білдірмейді

Өзіндік бағалау деңгейін анықтау үшін барлық пікірлер бойынша ұпайлар санын есептеңіз.
10 ұпайдан төмен – саған өзім білемін, мақтаншақтықтан айнадағыларыңды таңқалдыру сезімінен құтылғаныңыз жөн. мына принципті есіңізге ұстаңыз: барлық қақтығыс жағдайларындағы шыққан отты сіз жағуға көмектестіңіз немесе тұтандырдыңыз.
10 ұпайдан 30 ұпайға дейін – сіз психологиялық жетілген тұлғасыз, өз күшіңізбен мүмкіндігіңізге реалды баға беру сіздің қолыңыздан келеді.
30 ұпайдан жоғары – сіз өзіңізді бағалай алмайсыз.