Ерте темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан

Атырау облысы, Жылыой ауданы,
№3 жалпы орта білім беретін мектептің
тарих пәні мұғалімі
Мухамбедиярова Алтынгүл Жолымбетқызы

Ежелгі Қазақстан тарихы 6 сынып
Сабақтың тақырыбы: Ерте темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан
Сабақтың мақсаты: Шілікті даласынан табылған патша қорғандары, Берел қорымы туралы мағлұмат беру
Әдіс - тәсілдер: АКТ - ны пайдалану, СТО, диалог, Оқу үшін бағалау, жиынтық бағалау, топтық жұмыс
Күтілетін нәтижесі: «Қазымыр оқушы» оқытып үйрету ойыны арқылы Шығыс Қазақстанның табиғат ерекшеліктерімен халқының этностық құрамы туралы біраз мәлімет алады.
Топ мәтінді талдау барысында тақырыпты меңгереді.
Басқа топқа тақырыпты түсіндіру арқылы тарихи білімдерін жетілдіреді.
Тақырыпты меңгеру деңгейін тексереді.
Білімдері қорытындыланады.

Топқабөлу. Аримаспы - Шығыс
Аргипейлер - Солтүстік
Исседондар – Орталық
Массагеттер - Оңтүстік

Үйтапсырмасын сұрау:
1 - топ. Массагетер
«Тарих шашуы»
Кир ------------------------------------- Қазақстанның орталық бөлігін алып жатқан аймақ
Томирис ------------------------------ Ежелгі Грек тарихшысы
Солтүстік Қазақстан --------------«Тарихтың атасы»
Сарыарқа ----------------------------- Сақ тайпаларының патшайымы
Дарий --------------------------------- Рим тарихшысы
Александр Македонский ------- Ақмола, Қостанай
Помпей Трог ---------------
Геродот ----------------------------- Парсы патшасы
Спитамен -------------------------- Македония патшасы
Арриан ------------------------------ Грек - македон басқыншыларына қарсы күрес жүргізген.

2 - топ. Аргиппейлер Сөзжұмбақ (екпінді)
1. Тасмола мәдениеті ескерткіштерінде қандай обалар кездеседі?
2. Қабірге немен бірге мүліктер жерленген?
3. Алтай мен Ертіс жағалауын мекендеген тайпалар?
4. Малды қыста жаюға байланысты қалыптасқан жайылым.
5. Ертедегі грек географы кім?
6. Аттарын сауытпен қорғаған кімдер?
7. Ұлы Жібек жолы арқылы өткен негізгі тауар?
8. Ат әбзелдері қандай бейнемен әшекейленді?

3 - топ. Аримаспы (- озаттар) Сөзжұмбақ.
Крассвордты дұрыс шешсең, тігінен берілген торкөздерден (Шығыс) Қазақстанда өмір сүрген тайпаның атын оқисыз.
1. Үшінші алтын адамды ашқан белгілі археолог (Әбдеш Төлеубаев)
2. Кекілінен құйрығына дейін бүкіл әбзелдерді алтынмен апталып күміспен күптелген сәйгүліктер табылған қорым (Берел)
3. Зергерлік өнердегі стильдің бірі (полихромды)
4. Берел қорымдарын зерттеу жұмысына басшылық еткен белгілі археолог - ғалым (З. Самашев)
5. Шілікті қорымынан табылған бесжұлдыз безендірілген көк түсті асыл тас. (Лазурит)
6. Сақ дәуірінің 200 - ден аса обалары орналасқан Шығыс Қазақстандағы аудан (Зайсан)
7. Шілікті қорымындағы «алтын қорғанға» жерленген адам
8. Берел қорымындағы жылқының бет пердесінде бейнеленген барыс тектес мүсінше.
Жана сабақтың тақырыбын фильмнен үзінді көрсету арқылы анықтайды.
Жаңа тақырып бойынша электронды оқулықтан мәлімет беру.
«Қазымыр оқушы» оқытып үйрету ойыны

Тақырып бойынша тапсырмалар

1, 2 – топ оқулық бойынша сұрақтар құрастыру
3, 4 – топ тақырып бойынша хронологиялық кесте құрастыру

«картамен жұмыс» оқыта үйрету ойыны
1. тапсырма. Массагеттер, Исседондар картадан Қазақстан аймақтарын анықтау (оңтүстік, солтүстік, батыс, шығыс, орталық) Мекендеген тайпаларын жазады
2 - тапсырма. Аргиппейлер, Аримаспылар
. Қорымдарды белгілейді.
1 - топ. (Исседондар, Сарматтар)
1 - тапсырма.
Шығыс Қазақстанның табиғат жағдайын сипаттаңдар. Шығыс Қазақстанның табиғат жағдайын Солтүстік Қазақстанның табиғаты, ауа райымен салыстырыңдар.

2 - топ (Аримаспы ) 2 - тапсырма Венн диаграммасы (тақтаға орындау )
Шілікті обасы мен Бесшатыр обасының құрылысын салыстырыңдар.

- топ (Аргиппейлер) 3 - тапсырма.
Ғалымдар 1998 жылы б. з. б. 5 - 4 ғасырларға жататын Берел қорғанын қазуды бастады. Берел қорғанына қанша жыл екенін есептеңдер.
Біздің заманымыздан бұрын
Біздің заман

Түстер бойынша бірін - бірі бағалайды.
Сабақты оқушылар қалай түсінгенің, көңіл - күйлерін ағашқа тілек жазу арқылы бағалайды.
Оқушыларды бағалау
Үйге тапсырмасы: Ерте темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан, жұмыс дәптері1, 2, 3, 4 тапсырма.
«Жас зерттеушінің күнделігі». Археологиялық ескерткіштердің салыстырмалы кестесін толтырады.

«Білім биржасы»
Оқыта үйрету ойыны
Сары:
1. Шығыс Қазақстандағы күретамыр су жүйесі?
2. Шығыс Қазақстан аумағында орналасқан таулар мен жоталарды анықта?
3. Шығыс Қазақстанның орталық тұсын анықтаңдар?
4. Патша қорғандары шоғырланған аудан?
5. Патша қорғандары көп шоғырланған жері?
6. 51 оба қай қорымда шоғырланған анықта?
7. Алып қорғандардың көлемін анықта

Қызыл:
1. Алтын қорған обасы қай жылы зерттелген?
2. Алтын қорған обасының құрлысын толық сипаттап бер?
3. Алтын қорған обасына кімдер жерленген?
4. Алтын қорған обасынан қандай тарихи жәдігерлер табылған?
5. Алтын қорған обасының салынған уақыты?
6. Зайсан ауданында сақ заманынан қалған обалар саны?
7.№1 обаны ашқан зерттеуші кім?
8.№1 оба қай ғасырға жатады?

Жасыл:
1.№1 обаны сипаттап бер?
2. Сақ заманында биліктің белгісі болып саналған зат?
3. Қазақстан жеріндегі сақтардың патшалары, батырлары, атақта ақсүйектері жерленген қорымдарды атап өт?
4. 500 астам алтын қаптырма – түймешіктер табылған қорым?
5. Берел кезені қай ғасырларға жатады?
6. Берел қорымын толық сипаттап бер.
7. Берел қорымдарындағы №11 обаны толық сипаттап бер?
1, 2 – топ оқулық бойынша сұрақтар құрастыру
3, 4 – топ тақырып бойынша хронологиялық кесте құрастыру.

Толық нұсқасын жүктеу