Ерте жастағы балалардың тілін дамытуда ойындардың рөлі

ЖОБА. Ерте жастағы балалардың тілін дамытуда ойындардың рөлі
Мазмұны:
I. Кіріспе
1. Ерте жастағы балалардың тілін дамыту және де ондағы ойынның рөлі
1. 2. Жобаның мақсаты мен міндеттері
II. Жобаның негізгі мазмұны
2. 1. Ерте жастағы балалардың (1 жастан бастап 2 жасқа дейінгі және 2 жастан 3 жасқа дейінгі балалар үшін) тіл дамуының ерекшеліктері.
2. 3. Ерте жастағы балалардың (2 - 3 жас аралығы) тілін дамытуда ойындарды пайдалану ерекшеліктері:
2. 4. «Ерте жастағы балалардың тілін дамытуда ойындардың рөлі»
жобасынан күтілетін нәтиже …
2. 5. «Ерте жастағы балалардың тілін дамытуда ойындардың рөлі» атты жобаны жүзеге асыруда алдымызға қойған жұмыс жоспары:.......
2. 6. Ерте жастағы балалардың тілін ойын арқылы дамыту жұмысына әсер етіп, мәселені шешуге септігін тигізетін белгілер..........
2. 7. Ерте жастағы балалардың тілін ойын арқылы дамыту жұмысында кездесетін кедергілер:..
2. 8. Ерте жастағы балалардың (2 - 3 жас аралығы) тілін дамыту мақсатында имитациялық (еліктеу) ойындарын пайдаланудың тиімділігін бағалау критерийлері

III. Қорытынды
Қосымшалар
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

«Өмірге қажетті ауызекі сөйлеу дағдыларына жаттықпайынша, қай - қай тілде болса да еркін, жүйелі сөйлеу мүмкін емес»
Ыбырай Алтынсарин
I. Кіріспе
1. Ерте жастағы балалардың тілін дамыту және ондағы ойынның рөлі.
Мектепке дейінгі педагогиканың теориялық және практикалық мақсаты – жас ұрпақтың ой - өрісін, сана сезімін кеңейте отырып, өмірге қажетті білім - дағдыларға үйрету. Өйткені, баланың айналадағы өмірді танып, білудегі басты жәрдемшісі – тіл болып табылады. Ал тілдің дамуы оның сана - сезімін, ой - өрісін жетіле түсуіне негіз болады. Сөйлеу тілі мен сөздік қоры молая бастаған сайын бала айналадағы адамдармен, құрбылас балалармен белсенді түрде сөздік қарым - қатынас жасайды. Өмірдегі түрлі іс - әрекет жайын білуге құмарта түседі. Өзі түсінген түрлі жайттар туралы әңгімелейтін болады.
Баланың өмірлік тәжірибесін дамыту, айналадағы дүниеден алған әсерін әрі қарай кеңейте отырып, бір арнаға түсіру балабақшада арнайы өтетін ұйымдастырылған оқу іс әрекеттерінде, ойын, еңбек үрдістерінде тәрбиешінің басшылығымен іске асады.
Ал ойын - дегеніміз не? Ойын дегеніміз - халықтың баланы әдептілікке, сауаттылыққа баулитын құралдарының бірі.
Мектепке дейінгі ұйым тәрбиеленушілерінің тілдік құзыреттіліктерін қалыптастыруда негізгі жұмыс түрі - ойын әрекеті.
Ойын үстінде баланың түрлі қасиеттері, қабілеті мен белсенділігі де көрінетіні туралы аса көрнекті педагог А. С Макаренко - ойында бала қандай болса, өмірде кәсіби қызмет саласында, көбінесе сондай болады деген екен. Сондықтан келешекке адамды тәрбиелеу - бәрінен бұрын ойын арқылы жүзеге асыралады. Ойын - балалар үшін айналаны танып, білу тәсілі.
Ойын әрекеті мазмұнының әлеуметтік сипаты баланың қоғамда өмір сүретіндігімен байланысты. Ол алғашқы айлардан бастап - ақ маңайындағылармен қарым - қатынас жасауға ұмытылады, соның арқасында жасау құралы, күш қуаты тілді біртіндеп меңгереді.
1 жастан бастап 3 жасқа дейінгі ерте балалық шақ бала өмірінің ерекше кезеңі. Бұл уақытта бала ағзасы тез қарқынмен өсіп, үлкендердің балаға әсер етуі неғұрлым тікелей және ұзақ мерзімде болады. Бір жастағы бала сенсорлық, сөйлеу, манипуляциялық қимыл дағдыларын меңгеруден сензитивті кезеңге өтеді. Сөйлеу белсенділігі қалыптасады. Бала жеке сөздерді анық айта бастайды. Үлкендердің көңілін аудару үшін кейбір жеке сөздерді айта алады. Тапсырмаларды орындайды, өзінің әрекетін сөздер мен тіркестер арқылы толықтырады. Бөлмедегі заттар, жануарлар, өсімдіктер мен адамдардың белгілерін білдіретін сөздерді түсінеді. Ана тілінде қарым - қатынаста шамамен 200 - 300 сөз қолданады. Сөзді қимылмен, ыммен, көздің қиығымен түсіндіреді. Екі - үш ауыз сөзбен көргендерін айтып береді. Балаларға арналған өлеңдерді дауыс екпінін келтіріп жатқа айтады. Суретті кітаптарға қызығушылықпен қарайды. Осы жас аралығындағы баланың тіл дамуының критерийлері: үлкендердің талаптарын түсінеді, тыңдау, басқа балалардың қызығушылығымен есептесу іскерлігі пайда болады. Эстетикалық қабылдауын, әдемі, ашық заттар мен киімдерін байқайды. Үлкендердің сөздерін, жеке фразаларын, ұйқасын, сөйлеу қарқыны мен дауыс күшін өзгертіп қайталайды. Ертегі кейіпкерлерінің рөлін орындап, заттардың қасиеттерін атай алады. Ерте жаста бала ойын іс - әрекетіне деген ықыласын таныта бастайды. Осыған орай, пәндік - дамытушы ойын ортасын жасау керек. Ойын барысында мәселелі жағдайларды пайдалана отырып, балалардың ересектің көмегінсіз тығырық жағдайлардан шығу жолдарын таба білуге түрткі болу. Балаларды ойын барысында бір - біріне бөгет жасамай ойнауға үйрету, ойындық байланысқа түсуге жетелеу. Ұлы педагог В. И. Сухомлинский өз сөзінде ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, фантазиясыз, шығармашылықсыз толық мәндегі ақыл - ой тәрбиесі болмайды деп түйін қорытқан. Демек, ойын арқылы баланың ақыл - ойы, сөздік қоры толыға түседі. Ойынның тілді дамытуда орны ерекше.
Ендеше біздің алдымызда ерте жастағы балалардың (2 - ден 3 жасқа дейінгі кезең) тілін дамытуға септігін тигізетін ойындарды анықтау мәселесі туындап отыр. Осы мәселені шешу мақсатында біз аталмыш тақырыпта жоба жасауды жоспарға алдық.

1. 2. Жобаның мақсаты мен міндеттері.
Мақсаты: Ерте жастағы балалардың енжарлық салып сөйлеуін толықтырып, байытып және түсінетін сөздер қорын ойын арқылы молайту.
Міндеттері:
- ерте жастағы балалардың (1 жас 6 айдан бастап 2 жасқа дейінгі және 2 жастан бастап 3 жасқа дейінгі балалар үшін) тіл дамуының ерекшеліктерін анықтау.
- ерте жастағы балалардың (2 - 3 жас аралығы) тілін дамытуда ойындарды пайдалану ерекшеліктерін анықтау
- практика жүзінде ерте жастағы балалардың (2 - 3 жас аралығы) тілін дамытуда қолданылатын ойындардың картотекасын құру.

II. Жобаның негізгі мазмұны:
2. 1 Ерте жастағы балалардың (1 жастан бастап 2 жасқа дейінгі және 2 жастан 3 жасқа дейінгі балалар үшін) тіл дамуының ерекшеліктері

Зерттеушілер балалардың сөйлеу тілі даму кезеңдерінің әр түрлі санын бөледі, оларды әр қилы атайды, олардың әр алуан жас шекараларын көрсетеді. Мысалы, А. Н. Гвоздев баланың сөйлеу тілінде әр түрлі сөйлем мүшелерінің, сөз тіркестерінің, сөйлемдердің сан алуан түрлерінің пайда болу реттілігін бақылайды және осының негізінде бірқатар кезеңдерді бөледі.
Г. Л. Розенгард - Пупко бала тілінің дамуында 2 кезең ғана бөлді: дайындық (2 жасқа дейін) және сөйлеу тілінің өзіндік даму кезеңі.
Бізді қызықтыратын 1 жастан 2 жасқа және 2 - 3 жасқа дейінгі кезеңдер болғандықтан, олардың сипатталуына тоқталайық.
Ерте жастағы балалардың тілін дамытуда ойындардың рөлі. жүктеу