Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған логопедиялық көмек көрсету әдістемелері: оңтайлы тәсілді қалай таңдауға болады?

Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған логопедиялық көмек көрсету әдістемелері: оңтайлы тәсілді қалай таңдауға болады?
Қазіргі қоғамда ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларды қолдау маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Бұл балалардың сөйлеу дағдыларын дамыту мен түзету үшін логопедиялық көмек көрсету ерекше рөл атқарады. Дегенмен, әр бала жеке тұлға болғандықтан, логопедиялық әдістемені таңдауда әртүрлі факторларды ескеру қажет. Осы эсседе ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған логопедиялық көмек көрсету әдістемелері қарастырылып, оңтайлы тәсілді таңдаудың негізгі қағидаттары талқыланады.
Сөйлеу қабілетінің бұзылуы баланың әлеуметтік бейімделуі мен оқу үлгеріміне айтарлықтай әсер етеді. Логопедиялық көмек:

• Сөйлеу аппаратының дұрыс қалыптасуына ықпал етеді;
• Коммуникативтік дағдыларды жақсартады;
• Танымдық және зияткерлік қабілеттерді дамытады;
• Баланың психоэмоционалдық жағдайын тұрақтандырады.

Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларда сөйлеу бұзылыстары жиі кездесетіндіктен, логопедиялық әдістемені дұрыс таңдау олардың табысты әлеуметтенуіне көмектеседі.
Логопедиялық жұмыстың әртүрлі әдістері бар, және олар баланың жеке ерекшеліктеріне сәйкес таңдалады. Негізгі әдістер төмендегідей:
Бұл әдіс сөйлеу мүшелерінің қозғалысын дамытуға бағытталған. Оған арнайы жаттығулар кешені кіреді, мысалы:

• Ерін мен тілдің бұлшықеттерін нығайту;
• Дұрыс тыныс алуды қалыптастыру;
• Дауыс аппаратының жұмысын жетілдіру.

Бұл әдіс әсіресе дизартрия немесе артикуляциялық аппараттың әлсіздігі бар балалар үшін тиімді.
Бұл тәсіл дыбыстарды дұрыс қабылдауды және ажыратуды үйретуге көмектеседі. Әдістің негізгі элементтері:

• Дыбыстарды ажырату және дұрыс айту;
• Дыбыстық талдау және синтез жаттығулары;
• Фонематикалық есту қабілетін дамыту.

Бұл әдіс фонематикалық қабылдауы бұзылған балалар үшін қолайлы.
Кейбір сөйлеу бұзылыстары артикуляциялық бұлшықеттердің гипо - немесе гипертонусымен байланысты болады. Бұл жағдайда логопедиялық массаж:

• Сөйлеу мүшелерінің бұлшықеттерін босаңсытуға немесе белсендіруге;
• Бұлшықет тонусын қалыпқа келтіруге;
• Дыбысты дұрыс айтуды жеңілдетуге көмектеседі.

Бұл әдіс дизартриясы бар балалар үшін тиімді.
Көптеген балалар ойын арқылы жақсы үйренеді. Ойын әдісі логопедиялық сабақтарды қызықты етіп өткізуге мүмкіндік береді. Бұл әдіс:

• Сөйлеуді дамытатын ойындарды қолдануды;
• Қозғалыс ойындарын сөйлеу жаттығуларымен үйлестіруді;
• Топтық ойындар арқылы әлеуметтік қарым - қатынас дағдыларын жақсартуды қамтиды.

Ойын әдісі мектепке дейінгі балалар мен мотивациясы төмен балалар үшін тиімді.
Кейбір балалар көру арқылы жақсы қабылдайды, сондықтан бейнелік әдістер өте пайдалы болуы мүмкін. Бұл әдіске мыналар жатады:

• Кескіндемелер мен суреттерді пайдалану;
• Видеосабақтар арқылы дыбыстарды көрсету;
• Айна әдісі арқылы артикуляцияны бақылау.

Бұл әдіс аутизм спектрі бұзылыстары бар балалар үшін тиімді.
Логопедиялық көмек көрсетудің тиімді болуы үшін келесі қағидаттарды ескеру қажет:

• Бала ерекшеліктерін бағалау – сөйлеу бұзылысының түрін, ауырлығын және себептерін анықтау;
• Жас ерекшелігін есепке алу – мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларға әртүрлі әдістер қолдану;
• Кешенді тәсіл – бірнеше әдісті үйлестіру арқылы жақсы нәтижеге қол жеткізу;
• Ата - аналармен жұмыс – логопедиялық жаттығуларды үйде қайталау үшін ата - аналарды оқыту;
• Тұрақты бақылау және түзету – баланың даму динамикасын бақылау және қажетті өзгерістер енгізу.

Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға логопедиялық көмек көрсету – жауапты әрі маңызды процесс. Оңтайлы әдісті таңдау үшін баланың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі тәсілдерді қолдану қажет. Артикуляциялық гимнастика, фонематикалық әдістер, логопедиялық массаж, ойын технологиялары мен бейнелеу әдістері баланың сөйлеу дағдыларын дамытудың тиімді құралдары болып табылады. Логопед, ата - ана және педагогтардың бірлескен жұмысы арқасында ерекше білім беру қажеттілігі бар балалардың сөйлеу қабілеті жақсарып, олардың әлеуметтенуіне қолайлы жағдай жасалады.