Балалардың «сыйластық», «қамқорлық», әдептілік, әдемілік құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту....

Арманыңда, жаныңда жалын ән бар, Жас талапкер, сөзіме көңіл аудар Бұрынғыдай күтпейді мектеп сені, Бұрынғыдай соғылмас қоңыраулар. Мектеп қайта есігін ашпас енді, Өмір – ұстаз, ақылды, ақ шаш өңді. Басқаша енді үйретер бар сабағын, Қоңыраулар...

Қожанасыр бір күні түнде далаға шықса, есіктің алдында ағарып тұрған бір затты көреді. Жалма - жан үйіне жүгіріп кіріп, мылтығын алып шығып, әлгі ағарғанды атып тастайды да: «Не де болса ертең көрермін», - деп үйіне кіріп жатып қалады....

Еріккен хан бір күні халықты жинап ап: «Кімде - кім жалтыр мұздың үстінде екі көрпемен түні бойы үсімей шықса, соған өмір бойы жетерлік алтын беремін. Ал бір жерін үсік шалса, ол өлім жазасына бұйырылады», - деп жариялайды....

Баяғы өткен заманда байлығына сан жетпейтін Қарабай деген бай болыпты. Ол әлемдегі ең бай адам болады. Қарабайдың ай десе аузы, күн десе көзі бар, бүкіл дүниедегі ең сұлу қызы болады....

Ертеде сауысқан мен көкек бір орманды мекендепті. Олар ұялары болмай, ағаштың бұтақтарын паналап күнелтіпті. Көкек күнде ерте тұрып алып: «ұя керек», «ұя керек», - деп, көршілерінің мазасын кетіреді....

Шөмішбай шығармаларындағы ғибраттық мәні бар асыл сөздерді ұрпақ санасында мәңгі сақтауға үлес қосу. Ақын өмір сүрген қоғам мен бүгінгі күнді байланыстыра қарастыру арқылы дәуір сабақтастығын ашып көрсету....