Алтын дала (сайыс)

Павлодар облысы, Баянауыл ауданы
Майқайың кенті, №2 жалпы орта білім мектебі
Мектепалды даярлық сыныбының тәрбиешісі
Галимжанова Роза Давлетовна

“Алтын дала” сайысы
Мақсаты: Балаларды қойылған сұрақтарға жауап беруге үйрету. Білімдерін бекіту. Ойын үстінде олардың қазақша сөз қорларын көбейту. Қызықтыру, ынталарын арттыра түсу. Балалардың туған жеріне деген сүйіспеншіліктерін тәрбиелеу.
Керекті құралдар: тақтайша, суреттер, эмблемалар, үнтаспа.
Балалар Құрманғазының күйі “Сарыарқамен” сыныпта орналасады.
Мұғалім: - Балалар, сендер қандай ойындар білесіңдер?
(балалар атайды, мысалы: “Мысық пен тышқан”, “Тақия тастау”, т. б.)
Мұғалім: - Сендер көп ойындар біледі екенсіңдер. Ал менің ойыныма қатысқыларың келе ме?
Балалар: - Иә, қатысқымыз келеді.
Мұғалім: - Жақсы, мен сендерге бүгін жаңа ойын ойнап үйретемін. Алдынан мен сендерді екі топқа бөлемін, Орынға отырамыз. (ойын ережесімен таныстыру) Ойыншыларды бағалайтын жюри сайлау керек.(жюри сайлау)

- Енді ойынды бастауға болады. Бір бала шығып текшені лақтырады (текшенің әр жағында сурет бар: ағаш, алма, қой, бала)
№ 1 тапсырма: АЛМА. Ол туралы не айта аласыңдар?
Балалар алма туралы тақпақ айтады.
Сырым: Әне, қызыл алмалар,
Әсем бақтың жұлдызы.
Алма терген балалар,
Албырайды нұр жүзі.
Мұғалім:- балалар, алма көкөніске жата ма, әлде жеміске ме? Алмас бір көкөніс
туралы тақпақ айтып береді.
Алмас: Теңбіл - теңбіл қарбызды,
Тентек Серік жарғызды
Сонан соң оны жеді,
жеді де былай деді:
- Сүйек болмаса, еті, неткен тәтті.
Мұғалім:- Енді балалар, тапсырма: қандай көкөністерді - жемістерді білесіңдер екенің көрсетесіңдер. Алдарында аралас жеміс - көкөністер суреттері жатыр, 1 - ші топ жемістерді бөлек қойындар, ал 2 - ші топ – көкөністерді. Атандар.
(қызылша, картоп, сәбіз, қияр, бұрыш, шалқан, қырыққабат), (Алма, алмұрт, жүзім, банан, өрік, апельсин, лимон)

Көрермендермен ойын “Ұйқасын тап”
Іші толған шәрбәт,
Дәмі қандай әйбәт.
Үзесің бірден жүзін,
Оның аты - (ЖҮЗІМ)

Сырты қандай қатты,
Дәні сондай тәтті.
Шағып қара таңдап,
Оның аты - (ЖАҢҒАҚ)

Жапырақты тасалап,
өсетін жері – бақша - бақ.
Күрең қызыл, шіркін - ай,
Оның аты - (ТАҢҚУРАЙ)

Пісетін кезі дәл күзде,
Мезгілсіз оны үзбе.
Аузыңнан кетпес бал дәмі
Оның аты - (ШАБДАЛЫ)
(Балалар жауабын тексеру)
Мұғалім: Өте жақсы. Айтыңдаршы, осы жеміс-жидектер, көкөністер, астық бізге келу үшін не істеу керек? (Еңбек жасау керек) дұрыс, барлығы еңбектің арқасында болады екен. Ал, еңбек туралы қандай мақалдар білеміз?
Әмір: Бейнетің қатты болса,
Татқаның тәтті болады.
Нуржан: Еңбектің наны тәтті,
Жалқаудың жаны тәтті.
Аяна: Адам жерге нәр береді,
Жер адамға нан береді.
Мұғалім: Ойынды әрі қарай жалғастырайық. (Бала шығып текшені лақтырады.)
№ 2 тапсырма: Үй - дала жануарлары. 1 - ші топ үй жануарларын топтастырып атап береді, ал 2 - ші топ дала жануарларын.

- балалар тапсырманы орындап болғанша біз көрермендермен ойын өткізіп жіберейік: “Жұмбақтарды шеш”
*Кезекті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (ТҮЙЕ)
*Ит сияқты пішіні,
Ұнатпайды ол кісіні. (ҚАСҚЫР)
*Жатып - жатып инелер,
жүгіріп жаныңа тез келер. (КІРПІ)
*Кішкентай бойы бар
Айналдырып киген тоны бар (ҚОЙ)
(Балалар жауабын тексеру)

Мұғалім: Тапсырманы өте жақсы жасадыңдар, еді балалар жануарлар туралы тақпақ айтып береді.
Дамир: Кіп-кішкене момақан
Қошақанды ұнатам.
Сүйеді анам “қозым” деп
“Қошақаным - өзің” деп.
Айша: Айналайын, торпақ,
Бола берме қорқақ.
Тар болып тұр аула,
Тысқа шық та заула.
Мерей: Ұзын құлақ сұр қоян
Естіп қалып сыбдырды,
Ойлы - қырлы жерлермен
Ытқып - ытқып жүгірді.
Гүлім: Піл әдісті біледі,
Тұмсығымен іледі
- піл - көтергіш кран!- деп,
бала біткен күледі.
Мұғалім: Ал мал жайында қандай мақалдар білеміз?
Жания: Ел көркі - мал,
Өзен көркі – тал.
Аяна: Ат - адамның қанаты,
Ас - адамның қуаты.
Муслим: Өрісіне қарап мал өсер,
Өзеніне қарап тау өсер.
Балалармен “Бәйге” ойынды өткізу
Мұғалім: ойынды жалғастырайық. (Бала шығып текшені лақтырады.)
№ 3 тапсырма: Жыл мезгілдері. Қандай жыл мезгілдерін білесіңдер?
1 - ші топ ҚЫС, ЖАЗ мезгілдері туралы айтып береді. 2 - ші топ КӨКТЕ, КҮЗ туралы айтып береді.

(Балалар жауабын тексеру)
- балалар бізге жыл мезгілдері туралы тақпақ айтып береді:
Айя: Берекесін сыйлауға,
өлкемізге күз келді.
Жемістерін жинауға
Шақырады біздерді.
Аяжан: Ақ қыс келіп боранды
Аяз айтты зор енді:
Айналаның бәрі де
Ақ көрпемен оранды.
Мирас: Көктемде, көктемде,
Күн нұрын төккенде
Қар еріп, ақты су,
Жоғары тартты бу.
Даут: Жазда дала ысып тұр,
Көлеңкені паналап,
Жайнап егін пісіп тұр
Көбелектер ұшып жұр.
Наргиз: Шағала келмей - жаз болмас,
Шаңқай болмай - боз болмас
(шаңқай - яркий, боз - ковыль)
Балалар мен көрермендер арасында ойын өткізу: “ҰШТЫ - ҰШТЫ”
(Бала шығып текшені лақтырады.)

№ 4 тапсырма: Ребустер шешу. Балалар жауабын тексеру.
Мұғалім: Біздің еліміз Қазақстан Республикасы - өте бай, ең құдіретті ел. Қоршаған ортаны, табиғатты, туған өлкенің байлығын біз ұқыптап қарауға, күтуге, көбейтуге білуіміз керек. Туған жер туралы дана аталарымыз айтқан көп нақыл сөздер бар.
Назира: Туған жердей – жер болмас,
Туған елдей - ел болмас.
Туған жер - алтын бесік.
Дильбара: О, алақай, туған жер!
Жақсы - ау, бақша – бауларың!
Көзге ыстық көрінер,
Сенің асқар тауларын.
“Отаным” өлеңімен жарысты аяқтау.