Терезе. Терезе элементтері

Сабақтың тақырыбы: Терезе. Терезе элементтері.

Сабақтың мақсаты:
1) Білімділік: Windows терезелерімен, терезелерді көрсету нұсқаларымен, терезелерді басқару тәсілдерімен, терезелердің
мүмкіндіктерімен таныстыру.
2) Тәрбиелік: терезе құрылымы және элементтерімен таныстыра отырып, оларды компьютермен жұмыс барысында жауапкершілікке, ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелеу.
3) Дамытушылық: Windows терезелерінің мүмкіндіктерімен таныстыра отырып, олардың көре отырып және ести отырып есте сақтау қабілеттерін дамыту, пәнге қызығушылықтарын арттыру.
Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың түрі: практикум элементтері бар, көрсете түсіндіру
Сабақтың әдісі: тірек - сызбалар, тест сұрақтары, сәйкестендіру тесті.
Сабақтың көрнекілігі: компьютер құрылғылары, интерактивті тақта

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Сәлемдесу түгелдеу.
2. Оқушылардың құрал - жабдығын тексеру.
3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасы:
1. ОЖ дегеніміз не?
2. Компьютерді қалай іске қосамыз?
3. Компьютерді қалай өшіреміз?
4. Windows объектілерін ата.
5. Windows - тің басқару элементтерін ата.
6. Команда дегеніміз не?
7. Маустың сол жақ батырмасы қандай қызметтер атқарады?
8. Есептер тақтасы дегеніміз не?
9. Ақпарат тасымалдаушыларды ата
10. Ақпарат дегеніміз не?
11. Дербес компьютердің пернетақтасында қанша перне бар?
12. Бірінші электронды машина ENIAC қай жылы, қай университетте шықты?

ІІІ. Жаңа түсінік беру:
Windows ортасының негізгі ұғымдарының бірі – терезе.
Терезе дегеніміз – жақтаулармен шектелген экранның төртбұрышты аумағы, онда объектілер орналаса алатын жұмыс ортасы мен басқару элементтері бар.

Жұмыс жүріп жатқан терезе – активті терезе. Активті терезе басқа терезелерден ерекшеленіп тұрады және жоғары орналасады. Сонымен бірге есептер тақтасындағы батырмасы басулы болып көрінеді. Терезені активті түрге екі тәсілмен келтіруге болады. Бірінші терезенің кез келген жерінен шерту керек, екінші есептер тақтасындағы сәйкес батырманы шерту арқылы белсендіруге болады. Бұны терезелер арасындағы ауысу деп те айтуға болады.

Терезе элементтері
Менің компьютерім қапшығының терезесін мысалға ала отырып, біз терезелердің негізгі элементтерін қарастырайық.
Шекаралар. Терезелерді төрт жағынан тұрған жақтауларды шекаралар деп атайды. Олардың көбінің өлшемдерін өзгертуге болады. Терезелердің өлшемдерін өзгерту үшін, маус нұсқағышын шекараның біреуіне орналастырып, нұсқағыш қос бағдаршаға айналуын күтеміз, содан соң маусты қажетті бағытқа тартамыз (оңға, солға, жоғары, төмен). Мысалы, терезенің енін өзгерту үшін, оның оң немесе сол жақ шекарасын бір жағына қарай тартамыз. Егер терезенің ені мен биіктігін қатар өзгерткіміз келсе, онда оның бұрыштарының бірін соза тартамыз.
Тақырып жолы. Терезенің ең жоғарғы шекарасының астында бірден терезенің аты көрсетілген төртбұрыш орналасқан, оны Тақырып жолы немесе Тақырып деп атайды.
Мауспен іліп алып, терезені басқа орынға жылжытуға болады.

Жүйелік меню белгішесі. Тақырып жолының сол жағында жүйелік меню белгішесі орналасқан. Оны шертсеңдер, терезені басқарудың қарапайым командаларының тізімі ашылады, олардың көмегімен терезені жылжытуға және өлшемін өзгертуге болады.

Жабу батырмасы. Тақырып жолының оң жақ шекарасында айқасқан сызық (крестик) суреті бар батырма орналасқан. Бұл батырма бойынша шерту құжатты (қапшықты) жабады немесе қолданбаның (бағдарламаның) жұмысын аяқтайды.

Қолданбаның терезесін, қапшықты, диалог терезесін жабудың тағы бір жолы Alt+F4 - ті басу.
Жабу батырмасының сол жағында келесі батырмалар орналасқан: жималау (свернуть), жаймалау (развернуть), қалпына келтіру (восстановить).

Жималау батырмасы. Жималау батырмасында шерту, Есептер тақтасында тек қана батырмасын қалдырып, терезені Жұмыс орнынан алып тастайды. Бұл жағдайда қолданба ашық қалпында қалып, орындала береді. Есептер тақтасындағы оған сәйкес батырманы басып немесе Alt+Tab пернелерінің көмегімен терезені қайтадан жаюға болады.

Жаймалау батырмасы. Бұл батырма терезені экран өлшеміне дейін үлкейтеді.

Қалпына келтіру батырмасы. Осы батырма терезені аралық қалыпқа келтіреді, яғни терезе экранда болады, бірақ оның өлшемі экран өлшемінен кіші болады. Батырма экранға бірнеше терезені бір уақытта орналастыру үшін пайдаланылады.
Терезені бүкіл экранға басқа тәсілмен орындауға – тақырып жолында екі рет шертіп, жаймалауға болады. Егер терезе экранды толық алып тұрса, тақырыпты екі рет шерту оның бұрынғы (алғашқы) өлшеміне келтіреді.

Меню жолы. Тақырыптың төменгі жағында командалар аты жазылған көлденең (горизанталь) жолақ бар. Бұл – меню жолы, онда берілген қолданбаның негізгі командалары бар. Меню дегеніміз – берілген терезеде орындауға болатын командалардың тізімі.
Меню жолының командаларының бірін шақыру үшін, мауспен оның атын шерту керек, сонда созылған меню пайда болады. Бұл менюден қажетті команданы мауспен шертіп таңдаймыз.

Құрал - саймандар тақталары. Көптеген терезелер батырмалары мен белгішелері бар құрал - саймандар тақтасымен жабдықталған. Олар неғұрлым жиі қолданылатын командаларға тез қатынау үшін пайдаланылады.
Әр батырманың міндетін білу үшін, оның үстіне маус нұсқағышын орналастырып біраз күтсеңдер, ішінде команда міндеті жазылған шағын жақтау (рамка) шығады. Батырма аты оның қызметін көрсетеді. Мысалы, құжат сақтау батырмасы, өзің жасаған құжатты дискіде файл түрінде сақтау міндетін атқарады.
Терезе элементтері:

Құрал - саймандар тақтасында жиі қолданылатын командаларға жылдам қатынауға арналған белгішелер мен батырмалар бар. Олар:
Айналдыру жолақтары:

Ү. Жаңа түсінікті тексеру: Компьютермен жұмыс

ҮІ. Жаңа сабақты бекіту:
Сәйкестендіру тесті

Бүгінгі өткен жаңа сабақты сәйкестендіру тестімен қоса 8 сұрақтан тұратын тест тапсырмасы арқылы қорытындылаймыз.

ҮІІ. Сабақты қорытындылау:
Сөзжұмбақ
Тәуелсіз
Теңге
Рәміз
Бәйтерек
Атазаң
Елтаңба
1. Біз қандай мемлекетпіз
2. 1993 жылдағы тәуелсіздігіміздің белгісі
3. 1992 жылы маусымда қабылданған тәуелсіздігіміздің белгісі
4. 2002 жылы Астанадағы егемендігіміздің белгісі
5. 1995 жылы 30 тамызда қабылданған құжат
6. Мемлекеттік рәміздердің бірі

ҮІІІ. Оқушылардың еңбегін бағалау.
ІХ. Үй тапсырмасы:
1. Терезелер.
2. «Терезе» сөзіне сөзжұмбақ құрастыру.