Қасым Аманжолов «Өзім туралы» өлеңі

7 сынып
Сабақтың тақырыбы: Қасым Аманжолов «Өзім туралы» өлеңі
Сабақтың мақсаты:
А) білімдік: ақынның өзіндік мұратын таныту, «Өзім туралы» өлеңінің тақырыбы мен идеясын ашу;
Ә) дамытушылық: оқушылардың сөйлеу мәдениетін, дүниетанымын кеңейту, даралап оқытуда өз бетімен жұмыс істеуге, шығармашылыққа дағдыландыру;
Б) тәрбиелік: Қасым поэзиясы арқылы Отанды, туған жерді сүюге, қастерлеуге, қайсарлыққа, табандылыққа, қаһармандыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: ашық сабақ, жаңа материалды түсіндіру.
Сабақтың типі: білік пен дағдыны қалыптастыру, шығармашылыққа баулу.
Оқытудың әдісі: сұрақ - жауап, әңгімелеу, талдау, баяндау
Сабақтың көрнекілігі: компьютер, интерактивті тақта, үнтаспа, тірек - схемалар

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі
(Оқушылармен амандасу, түгелдеу, сабаққа дайындықтарын тексеру)
II. Үй тапсырмасын тексеру (оқушылардан үйден жазып келген шығармаларын тексеру)
III. Жаңа сабақ
Түседі еске жалаң аяқ күндерім,
Ақсүйекті ала қашқан күндерім;
Сол қашқаннан мол қашыпты балалық,
Қайда екенін көптен бері - ақ білмедім, - деп аса көрнекті ақын Қасым Аманжолов ағамыз жырлағандай, бүгінгі біздің тақырыбымыз Қасым Аманжоловтың шығармашылығымен танысамыз, балалар!
Қасым Рақымжанұлы Аманжолов 1911 жылы сайын дала Сарыарқада туып өскен. Ол қазақ ауыз әдебиетінен жетімдік көрмеген адам. Ертегі, аңыздарды құлағына құя білген. Бала кезінде айтыстарды, от басындағы өлеңді ауызекі айтып отыратын - ды. Жазған өлеңдерін ауыз әдебиетінің ықпалы, әсері мол.
Қасымның орда бұзар шағы соғыспен тұспа - тұс келеді де, майданға аттанады. Шығысты да, батысты да шарлады. Ауыр қиыншылықтарға кездеседі. Ол қатардағы солдат бола жүріп, сұрапыл соғыста да өлең жазды. Ол жан серігі қаламын қолынан тастамай, жауынгерлердің ерлігін, ұлан – байтақ жеріміздің тамаша, сұлу көріністерін, адам өмірінің үлгілі, өнегелі кезеңдерін қалам ұшына тізе береді. Қасымды халқымыздың сүйікті ақыны дәрежесіне көтерген де сол кездегі жырлары.
Сақыпжамал апай отау құрғаннан соң баспана жағынан қиыншылық көргендерін, бір бөлмеде кәрі анасы, өздері, балалары тұрғандығын айтады. Сол кезде Қасым өлеңді алдына чемодан қойып жазады екен. Үй сұрап ашпаған есігі қалмайды. Нешеме бастықтар біріне - бірі сілтейді, ақырында ашынған ақын бір шумақ өлең жазып, машинисткаға береді. Машинистка да үйден таршылық көріп жүрген адам болуы керек, өлеңді көп данамен таратып жібереді. Сол өлеңнен бір үзінді мынау:
Бермесең, бермей - ақ қой баспанаңды,
Сонда да тастамаймын астанамды.
Өлеңнің отын жағып жылытармын,
Өзімді, әйелімді, жас баламды.
Қасым Мәскеуге қазақ өнерінің онкүндігіне барады, көп ұзамай 1949 жылы үй алады.
Ақынның жары Қасымның шабытты күндерінің сирек болатынын, өлеңді көбінесе түнгі 12 - ден кейін жазатынын айтады. Өмірімнің соңында ауырып қатты қиналғанын, қаншама еңбекпен алған үйінің де қызығын көрмегенін, жағдайларының ауыр болғанын, ақын жүрегі бауыр, өкпе, бүйрек ауруларымен тайталасып, түнімен ауыз жаппай жөтелетінін, ақыры 44 - ақ жасында дүниеден өткенін егіле отырып айтады. Сондағы шығарған өлеңі еді деп мына өлең жолдарын айтады:
Көкірегім тынығып,
Сәл босасам жөтелден.
Өйтіп – бүйтіп көңілді
Баламын – ау көтерген.
Дұрыс жатқан саулық жоқ,
Бір олай да, бір бұлай.
Бұрынғыша шықпай тұр,
Ала – құла құрғыр – ай.
Қасымның көзі тірісінде 5 қазақша, 2 орысша кітабы шықты, кейін таңдамалы I, II, III томдықтары жарық көрді.

Ақтөбе қаласы, №19 орта мектеп
Бекбергенова Гульнур Болатбековна

Қасым Аманжолов «Өзім туралы» өлеңі. жүктеу