Бізбен байланыс
kum2017@yandex.ru
WhatsApp: +7 705 241 87 47

Пирамида, қиық пирамида, дұрыс көпжақтар

14 сәуір 2017, Жұма
Категориясы: Математика
Пирамида, қиық пирамида, дұрыс көпжақтар
Үздік ұстаз бәйгесіне
Қатысатын категория: Математика (геометрия)
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Пирмида, қиық пирамида, дұрыс көпжақтар туралы мәліметтермен таныстыру, студенттердің көпжақтар туралы теориялық білімдерін жетілдіре отырып, практика жүзінде қолдану дағдысын қалыптастыру.
Дамытушылық: Студенттердің ой - өрісін кеңейту, пәнге қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Жылдам ойлап, тез қорытуға, жауапкершілікке, өз бетінше білім алуға баулу, ұжымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, үлестірмелі материалдар, геомериялық фигуралар, бейнебаян, электронды оқу құралы.
Сабақтың түрі: Тренинг сабақ.
Cабақтың типі: Жаңа білімді игеру сабағы.
Сабақтың әдісі: танымдық ойын, топпен жұмыс, сұрақ – жауап, деңгейлік тапсырмалар, түсіндірмелі - иллюстративтік әдіс, өз бетімен жұмыс.

Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
1) сәлемдесу, сабақтың мақсаты, жүру барысын айту (2 мин)
2) үй тапсырмасын тексеру
Негізгі бөлім:
1) «Кезбе тілші» (өткен тақырыпты пысықтау, ) (10 мин)
2) «Білгенге маржан» (жаңа тақырыпты электрондық оқулық арқылы түсіндіру) (7 мин)
3) «Сана аллеясы» (жаңа тақырыпты бекіту) (7 мин)
4) «Пирамида тарихын білеміз бе?» (бейнебаян) (6 мин)
5) «Сиқырлы сандықша» (топтық жұмыс, деңгейлік тапсырмалар) (7 мин)
6) Кері байланыс (2 мин)
Қорытынды.
1) Үйге тапсырма (2 мин)
2) Бағалау.(2 мин)

1) «Кезбе тілші» (өткен тақырыпты пысықтау)
Мақсаты: Өткен тақырып бойынша студенттердің білімдерін бақылау, толықтыру, пысықтау.
Шарты: Оқытушы студенттерге өткен тақырып бойынша сұрақ қояды, ал студенттер шапшаң жауап беруі тиіс, дұрыс жауаптар фишкалармен бағаланады.
1) Көпжақ дегеніміз не?
2) Қандай көпжақ призма деп аталады?
3) Призманың жағы, төбесі, қыры дегеніміз не?
4) Призманың биіктігі деген не?
5) Қандай призма тік призма деп аталады?
6) Қандай призма дұрыс призма деп аталады?
7) Призманың бүйір бетінің, толық бетінің ауданының формуласын ата?
8) Қандай көпжақ параллелепипед деп аталады?
9) Қандай параллелепипед тікбұрышты параллелепипед деп аталады?
10) Тікбұрышты параллелепипедтің үш өлшемі дегеніміз не?
11) Тікбұрышты параллелепипедтің диагоналы дегеніміз не?
12) Куб деген не? Кубтың қандай қасиеттерін білесіңдер?
13) Параллелепипед пішіндес денелерге мысалдар келтіріңдер.

2) «Білгенге маржан» (жаңа тақырыпты электрондық оқулық арқылы түсіндіру)
Мақсаты: Пирамида, қиық пирамида, дұрыс көпжақтар туралы білім, білік, дағдыларын жетілдіру, математикалық сауаттылығын арттыру.
Шарты: Оқытушы жаңа тақырыпты түсіндіреді, студенттер мұқият зейін қойып жаңа тақырыпты меңгеруі тиіс.

Жаңа тақырыпты түсіндіру
Пирамида
Көпжақтардың ерекше қызықты түрінің бірі — пирамида. Пирамида тақырыбын қозғағанда Мысыр пирамидаларын атамай кету мүмкін емес. Олар тек математиктерді ғана емес, сонымен қатар физиктерді, тарихшыларды, т. б. қызықтырып келеді.
Пирамида деп бір жағы кез келген көпбұрыш, ал қалған жақтары төбелері ортақ үшбұрыштардан тұратын көпжақты атайды. Пирамидаларды дөңес және дөңес емес деп бөлеміз.
Пирамиданың биіктігі дегеніміз — оның төбесінен табан жазықтығына түсірілген перпендикуляр немесе осы перпендикулярдың ұзындығы.

Егер пирамида табаны дұрыс көпбұрыш болып, төбесінің проекциясы табанының центріне дәл түссе, онда ол дұрыс пирамида деп аталады.
Дұрыс пирамиданың бүйір жағының пирамида төбесінен түсірілген биіктігі пирамиданың апофемасы деп аталады.
Дұрыс пирамиданың:
- бүйір қырлары тең
- бүйір жақтары тең
- апофемалары тең
- табанындағы екіжақты бұрыштары тең
- бүйір қырларындағы екіжақты бұрыштары тең.

Пирамиданың бүйір бетінің ауданы деп оның барлық бүйір жақтарының аудандарының қосындысын айтады.
Пирамиданың бүйір бетінің ауданы оның табанының периметрінің жартысын пирамиданың апофемасына көбейткенге тең:

Толық бетінің ауданы оның барлық жақтарының аудандарының қосындысына тең.

Қиық пирамида
Пирамиданың табаны мен табан жазықтығына параллель қима жазықтық арасындагы бөлігі қиық пирамида деп аталады.

Қиық пирамиданың төменгі және жоғарғы екі табаны бар.
Қиық пирамиданың бүйір жақтары — трапециялар, ал оның бүйір кырлары — осы трапециялардың бүйір қабырғалары.
Бір табанының кез келген нүктесінен екінші табан жазықтығына түсірілген перпендикуляр қиық пирамиданың биіктігі деп аталады.
Дұрыс пирамидадан алынған қиық пирамиданы дұрыс қиық пирамида дейді.
Бүйір жағының биіктігі дұрыс қиық пирамиданың апофемасы деп аталады.
Дұрыс қиық пирамиданың:
- бүйір қырлары тең
- бүйір жақтары тең
- апофемалары тең
- әрбір табан қабырғасындағы екіжақты бұрыштары тең
- бүйір қырларындағы екіжақты бұрыштары тең.

Қиық пирамиданың бүйір бетінің ауданы деп оның барлық бүйір жақтарының аудандарының қосындысын айтады.
Қиық пирамиданың бүйір бетінің ауданы оның табандарының периметрлерінің қосындысының жартысын апофемасына көбейткенге тең:
Sб6= 1/2 (P1 + P2 ) к

Толық бетінің ауданы оның барлық жақтарының аудандарының қосындысына тең.
ST6= S66+Smа61+Smа62

Дұрыс көпжақтар
Көпжақтардың ішінде дұрыс көпжақтардың тарихта алатын орны ерекше. Олардың жақтары — өзара тең дұрыс көпбұрыштар. Ежелгі заман математиктері бұл көпжақтарды зерттеп - үйренуге көп көңіл бөлген. Дұрыс көпжақтардың саны бар болғаны — бесеу - ақ. Бұл көпжақтарды ежелгі ұлы грек ойшылы Платон (б. з. д. 427 — 347 жж.) көрсеткен. Көпжақтардың атаулары да ежелгі грек сөздерімен байланысты, олар жақтар санын білдіріп түр. "Эдра" —"жақ" деген ұғымды береді."Тетра" — төрт, "Гекса"— алты; "Окта"— сегіз; "Икоса" — жиырма; "Додека" — он екі.

3) «Сана аллеясы»
Мақсаты: Жаңа тақырып бойынша студенттердің алған білім, іскерлік, дағдыларын дамыту.
Шарты: Оқытушы интербелсенді тақта арқылы жаңа тақырыпқа қатысты фигуралардың суреттерін ұсына отырып, сұрақ қояды, ал студенттер шапшаң жауап беруі тиіс, дұрыс жауаптар фишкалармен бағаланады. Егер қате болған жағдайда, топ студенттері қатесін жөндеп көмектесуге болады.

4)«Пирамида тарихын білеміз бе?» (бейнебаян)
Мақсаты: Тақырыпты өмірмен, тарихпен байланыстыру.
Шарты: Бүгінгі тақырыпқа қатысты пирамида тарихынан бейнебаян көрсету арқылы студенттердің білімін жетілдіру.

5) «Сиқырлы сандықша»
Мақсаты: студенттердің білім, іскерлік дағдыларын дамыту.
Шарты: Оқытушы үлестірме материалдарын дайындайды: 3 - ші деңгей күрделі есептер (көк жетондармен бағаланады); 2 - ші деңгей – орташа есептер (жасыл жетондармен бағаланады); 1 - деңгей - жеңіл есептер (қызыл жетондармен бағаланады).
“Сиқырлы сандықшадағы” тапсырмаларды таңдап, студенттер топ болып тапсырманы дәптерге орындайды да, жүйеге сәйкес тиісті бағасын алады. Ойын тақырып бойынша студенттердің алған білімдерін айқындауға, оны пысықтауға мүмкіндік береді.

1) Дұрыс үшбұрышты қиық пирамида табанының қабырғалары 4 дм - ге және 2 дм - ге тең, ал бүйір қыры 2 дм – ге тең. Пирамиданың биіктігін және апофемасын табыңдар.

2) Пирамиданың табаны диагоналі 10 см - ге тең тіктөртбұрыш. Пирамиданың әрбір бүйір қыры 13 см. Пирамиданың биіктігін табыңдар.

3) Табаң қабырғалары 10 см және 4 см, ал апофемасы 5 см – ге тең дұрыс үшбұрышты қиық пирамиданың бүйір беті мен толық бетінің ауданын табыңдар.

4) Төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 7см - ге тең, ал табан қабырғасы 8см. Бүйір қырын табыңдар.

5) Табаң қабырғалары 7 см және 5 см, ал апофемасы 2 см – ге тең дұрыс қиық пирамиданың бүйір беті мен толық бетінің ауданын табыңдар.

6) Дұрыс үшбұрышты пирамиданың бүйір бетінің ауданы 96 см2 - қа тең, ал толық бетінің ауданы 112 см2. Пирамиданың табанының қабырғалары мен биіктігін табыңдар.

7) Табаң қабырғалары 10 см және 2 см, апофемасы 3 см – ге тең дұрыс төртбұрышты қиық пирамиданың бүйір беті мен толық бетінің ауданын табыңдар.

8) Пирамида табаны – квадрат, оның биіктігі табының диагоналдарының қиылысуына түседі. Егер табан қабырғасы 20 дм, ал бүйір қыры 21 дм болса, пирамиданың бүйір бетінің ауданың табыңыз.

9) Пирамиданың табан қабырғалары 12 және 10см болатын тіктөртбұрыш. Ұзындығы 8см - ге тең биіктігінің табаны - тіктөрбұрыштың диогональдарының қиылысу нүктесі. 1) Пирамиданың бүйір бетінің ауданы; 2) Пирамиданың толық бетінің ауданын табыңдар.

6.«Кім зерек?»
Мақсаты: Жаңа тақырыпты «Кім зерек» ойыны арқылы пысықтау. Студенттердің жаңа тақырып бойынша алған білімін анықтау, ойлау, есте сақтау қабілетін дамыту, тапқырлыққа, шапшаңдыққа дағдыландыру.
Шарты: Мұнда студенттер топ болып жұмыс жасайды. Әр топ студенттеріне бірнеше көпжақтар, яғни математикалық фигуралар модельдері беріледі. Студенттер берілген фигуралардың өлшемдерін өлшеп анықтап, есептің берілісін құрып, шартын жазып, фигуралардың бүйір бетінің, толық бетінің аудандарын есептеп, тапсырманы топ болып орындап, нәтижесін тақтаға келіп жазады.

7) Кері байланыс

Қорытынды.
1) Үйге тапсырма
а) § 6, 7, 8 Тақырыпқа қатысты ережелерді жаттау.
б) №6, 11 Есеп шығару.
в) Тақырыпқа қатысты математикалық терминдерге ребус, сөзжұмбақ құрастырып келу.
2) Бағалау.

Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы,
Маңғыстау гуманитарлық колледжінің
математика пәнінің жоғары санатты оқытушысы
Қайболдиева Нұргүл Жұмакелдіқызы

Толық нұсқасын жүктеу
Слайдын жүктеу
11 720
17
336 дауыс
Оқи отырыңыз
Өрнектерді түрлендіруде негізгі тригонометриялық тепе - теңдіктерді қолдану
Өрнектерді түрлендіруде негізгі тригонометриялық тепе - теңдіктерді қолдану
Атырау облысы, Құрманғазы ауданы, Приморье селосы Ю. А. Гагарин атындағы жалпы орта мектебінің математика пәні мұғалімі Муханова Насип Абиловна
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Анықтама: a f(x) =a g(x) a>0; a≠1 түрінде берілген немесе осы түрге келетін теңдеуді көрсеткіштік теңдеу деп атайды.
MS WORD тақырыбы бойынша қорытындылау сабағы
MS WORD тақырыбы бойынша қорытындылау сабағы
Word бөлімін қайталау, оқушылардың сонда алған білімдерін тексеру.
Математика сабағында қиындығы жоғары есептерді шығарудың тиімді жолдары
Математика сабағында қиындығы жоғары есептерді шығарудың тиімді жолдары
Математика сабағында қиындығы жоғары есептерді шығарудың тиімді жолдары
Өрнектерді түрлендіруде негізгі тригонометриялық тепе - теңдіктерді қолдану
Өрнектерді түрлендіруде негізгі тригонометриялық тепе - теңдіктерді қолдану
Аргументтердің берілген мәндері бойынша тригонометриялық функциялардың мәндерін табуды үйрену дағдысын қалыптастыру, алған білімдері мен біліктерін жүйелеп жалпылау.
Пікірлер (17)
Ақпарат
Қонақ,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Махаббат
Махаббат Қонақ 10 сәуір 2017 16:22
1
өте жақсы, Нүргүл апай алға!!!!
Дана Хасанова
Дана Хасанова Қонақ 10 сәуір 2017 16:23
1
Өте жақсы шыққан материал. Маған қатты ұнады!
Сағатжан Шүкірәлиев
Сағатжан Шүкірәлиев Қонақ 10 сәуір 2017 16:28
1
Материал маған қатты ұнады.
Шынар Ершорина
Шынар Ершорина Қонақ 10 сәуір 2017 16:33
0
Материал сауатты, тyciнiктi жасалган.
Мейірім Батырбекова
Мейірім Батырбекова Қонақ 10 сәуір 2017 16:35
0
Оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерімен жазылған сабақ екен. Оқытушыға үлкен алғыс айтамын!
Рахат Укиев
Рахат Укиев Қонақ 10 сәуір 2017 16:37
0
Математика оқытушысына қажетті ақпараттар көп екен.
Рахат Укиев
Рахат Укиев Қонақ 10 сәуір 2017 16:38
0
Математика оқытушысына керекті материал көп екен .
Асель Аймағанбетова
Асель Аймағанбетова Қонақ 10 сәуір 2017 16:40
0
Өте жоғарғы деңгейде жазылған материал! Оқытушының көп ізденгені көрініп тұр.
Асия
Асия Қонақ 10 сәуір 2017 17:49
0
Айдана Оразова
Айдана Оразова Қонақ 10 сәуір 2017 20:20
0
Сабақ жоспары жоғары деңгейде жазылған. Сабақтың құрылымы талапқа сай, оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін тиімді қолдана білген.
Қоржықбаева Ақмарал
Қоржықбаева Ақмарал Қонақ 10 сәуір 2017 20:32
0
Нұргүл өте жақсы дайындалыпсын, жарайсын! Биік шыңдардан көріне бер!
Аман
Аман Қонақ 10 сәуір 2017 20:53
0
Ote jaksi. Sattilik!!!
алтынгул издибаева
алтынгул издибаева Қонақ 10 сәуір 2017 21:08
0
Жарайсын,Нургул!саттиликккк
Баян
Баян Қонақ 10 сәуір 2017 21:56
0
Оте жаксы материал! маган катты унады!
эльмира
эльмира Қонақ 24 сәуір 2017 15:33
0
Қатты ұнады!!!
эльмира
эльмира Қонақ 24 сәуір 2017 15:34
0
қатты ұнады!!
Gulnaz Kalabay
Gulnaz Kalabay Қонақ 26 сәуір 2017 22:14
0
Bilimdiler.kz

Ote jaksi jazilgan sabak eken. Magan katty unadi!