Ауада жүзу

Физика сабағы
Тақырыптың аты: Ауада жүзу.
Дидактикалық мақсаты: физикалық заңдарды білудің практикалық бағытталғандығын зерделеу және оны зерттеу жұмыстары мен есеп шығаруға қолдануға бейімділік қалыптастыру.

Сабаққа дайындық
• Алмастырылмалы стенд: заттардың тығыздығы (кесте); жұмыстың бірінші кезеңіне арналған дұрыс жауаптар.
• Сынып тақтасында: «Физика - 7» оқулығының §52тақырыбының мәтініне 7 сұрақ, жұмыстың үшінші кезеңіне арналған §52«Ауада жүзу».
• Оқушылардың үстелінде: мәтінге сұрақтар (әрбір оқушыға жеке); сабақтың жұмыстық картасы (топқа); топқа тапсырмалық карточкалар және жұмыстың екінші кезеңіне арналған қажетті құралдар мен материалдар (үш әртүрлі вариантқа).
• Жұмыстың екінші кезеңіне арналған карточка - суреттер бойынша тапсырмалардың орындалуын тексеретін экран мен эпидиаскоп.

Үй тапсырмасын тексеру
Өздік жұмыс:
• Сұйыққа батырылған денеге әсер етуші кері итеруші күш тәуелді:
А) Дененің тығыздығына.
Б) Дененің массасына және оның көлеміне.
В) Дененің cұйықтың тығыздығына және дене көлеміне.
• Суға батырылған құрыш шарлардың қайсысына Архимед күші көбірек әсер етеді? Суретте су құйылған ыдыс және диаметрі әртүрлі үш шар: біріншісі - кішкентай, екіншісі - орташа, үшіншісі - үлкен шар.
А) 3.
Б) 2.
В) 1.
Г) барлық жағдайда Архимед күштері бірдей.
• Рычагты таразының ұштарына екі бірдей құрыш шар ілінген. Осы екі шарды әртүрлі сұйықтарға батырса, тепе - теңдік сақтала ма? Суретте екі ыдыс, біреуінде керосин, екіншісінде – су, екі шардың массасының бірдейлігі рычагты таразының тепе - теңдігімен көрсетілген. Сол жақта керосин және шар №1, оң жақта су және шар №2.
А) Жауап беруге мәліметтер жетіспейді.
Б) тепе - теңдік бұзылмайды.
В) Шар №1 шар №2 - ні басып кетеді.
Г) Шар №2 шар №1 - ді басып кетеді.
• Атмосфералық қысымның биіктігін өлшеуге арналған құрал қалай аталады?
А) Барометр.
Б) Манометр.
В) Альтиметр.
Г) Динамометр.
5. Ауаның қысымы метро станциясының платформасында 756 мм. сын. бағ., ал жер бетінде – 750мм. сын. бағ. болса, онда оның тереңдігі қандай?
А) 600 м.
Б) 150, 6 м.
В) 72 м.
Г) 87 м.
6. Темір қандай сұйықта жүзеді?
А) Суда.
Б) Сынапта.
В) Мұнайда.
Г) Глицеринде.
7. Рычагты таразының ұштарына ілінген екі кірпіш теңгеріліп тұр. Осы екі кірпішті бірдей сұйықтарға толығымен батырса, таразының тепе - теңдігі сақтала ма? Суреттегі екі кірпіш таразыда теңгерілген, біріншісі қырынан, екіншісі – көлденеңінен байланған, олардың астарында екі су құйылған ыдыстар.
А) Біріншісі екіншісін басып кетеді.
Б) Анықтау мүмкін емес.
В) Екінші біріншіні басып кетеді..
Г) Таразы тепе - теңдікте қалады.
8. Өзіндік бағалау нәтижесі

2. Шығармашылық жұмыс.
Тапсырманың үш варианты орындалады: әрбір тапсырма әр топпен жеке орындауға беріледі.
Бірінші тапсырма.
Құралдар мен материалдар: су құйылған стакан, жұмыртқа, тұз, қасық. Стаканға толтырылған су түбінен жұмыртқаны қолмен ұстамай көтеріңіз. Өз әрекетіңізді түсіндіріңіз.
Екінші тапсырма.
Құралдар мен материалдар: жүк, су, динамометр.
Судағы денеге әсер етуші Архимед күшін анықтаңыздар. Егер судың орнына керосин алмастырылса қандай шамалар (өлшенген немесе есептелген) өзгереді? Суретте бейнеленген: сол жақта болт және суы бар мензурка – 22мл, оң жақта дәл сол мензуркаға болт батырылған, су 47мл бөлікке дейін көтерілген. Болтқа әсер етуші кері итеруші күшті есептеңіздер.
Мұғалімнің критерийі бойынша оқушылар өздеріне баға қояды, топ өз мүшелерінің жұмысындағы әрбір оқушының жекелеген үлестерін де бағалайды:

3. Жаңа материалды зерделеу (топтық жұмыс).
1. Мұғалімнің кіріспе сөзі: жалпы тақырыптағы осы мәселенің алатын маңызды орны; оқылып кеткен материалдармен байланысы.
2. Өздік жұмыс. Оқушылар оқулықтағы §52тақырыпты зерделеу.
3. Мына сұрақтарға жауап дайындау:
- Ауа шарына қандай күштер әсер етеді? Олардың қайсысы басымырақ?
- Ауа шарларына қандай газдар қолданылады? Неліктен?
- Қандай жағдайда ауа шары ілініп тұрады?
- Ауа шары не үшін қолданылады?
- Ауа шарының көтеру күшін қалай есептейді?
- Ыстық ауамен толтырылған ауа шарын қалай көтеруге немесе түсіруге болады?
- Зонд - шар дегеніміз не? Ол не үшін қажет?
4. Тексеріс. Мұғалім сұрақ нөмірін атайды, жауап беретін топты белгілейді, ал топ кім жауап беретінін анықтайды. Жаппай тапсырма: комментарийға және бағалауға даяр болу керек.
Бұл жұмыста оқушылар өздерін өздері және бірін - бірі бағалайды.

4. Сабақтың қорытындысы. Мұғалім: Біз үй тапсырмасын тексердік, шығармашылық тапсырма орындадық, жаңа материал зерделедік. Сабақ бойы атқарылған өз жұмыстарыңды жалпы бағалаңыздар. Егер сіздер материалды толық түсінсеңіз, оны түсіндіріп айтып бере алсаңыз «бес» бағасына лайықсыз. Егер материалды түсініп, бірақ кейбір жерін айтып беруге әлі сенімсіз болсаңыз, онда «төрт» аласыз. Егер материал нашар игерілсе, онда сіздің бағаңыз «үш».
Нәтижесі: «бес» – 10, «төрт» – 18, «үш» – 1.

• Рефлексия. Мұғалім: Кім өзіне сабақ үшін «бес» қойды? Өзіңізді дұрыс бағалағаныңызға неліктен сенімдісіз? Жұмыста қандай қиыншылықтар болды? Ең күрделі болған не? Не нәрсеге қанағаттандыңыз, неліктен? Не нәрсеге қанағаттанбадыңыз, неліктен?