Халық тағылымынан - Мұзафар Әлімбаев

Мұзафар Әлімбаев "Ана тілінен тағзым" кітабы
Халық тағылымынан

Тұзды баспа,
Шоқты шашпа.
***
Күлкі болма елге:
Езуіңді керме.
***
Ақыл - есің бүтінде:
Кісіге қарап түкірме.
***
Ұлттық салттан бұлжыма:
Жұма күні кір жума.
***
Сақ болғайсың ойыныңа:
Белбеу салма мойыныңа.
***
Әдепсіздікті таста,
Есікті теуіп ашпа.
***
Әрқашан әдептен жаңылма:
Киімді желбегей жамылма.
***
Шаршадым десең де,
Тоқымды төсенбе.
***
Дастарханға емінбе,
Көп алдында керілме.
***
Ырза болсын «Әдепті!» - деп саған да ел:
Танымасаң да, үлкендерге сәлем бер.
***
Сүйсінсін жұрт ісіңе,
Сақта ата ғұрпыңды:
Ешқашан үлкен кісіге
Отырма беріп сыртыңды.
***
Адамдарды санама,
Түнде айнаға қарама.
***
Үйде де, қайда да
Пышақпен ойнама.
***
Босағада тұрма,
Көк шөпті жұлма.
***
Жиі - жиі жуын,
Баспа кір суын.
***
Малды теппе,
Ақты төкпе.
***
Дәйім есте сақта:
Таңдайыңды қақпа.
***
Ешқашан ойбайлама,
Оңбайды ондай бала.
***
Жаман әдетті таста.
Бас киімді баспа.
***
Абайсызда
Түсіп кетер бірдеңе,
Судың бетін
Ашық қойма түнде де.
***
Шақырғанда
Кешікпей кел асқа,
Ақыл барда
Нанды аяққа баспа.
***
Ұқсай көрме сумиға,
Бір қолыңмен су құйма.
***
Ұқсап надан балаға,
Пышақты нанға қадама.
***
Қыс па, әлде жаз ба,
Жерді орынсыз қазба.
***
Ақылға кел, ақылға:
Суды бекер сапырма.
***
Ақыл - есің бүтінде
Құдыққа еш түкірме.
***
Әдепсіз атанып бекерге,
Бесікті бір қолмен көтерме.
***
Әдептің жастан үйрен дұрысына,
Отырма дастарханның бұрышына.
***
Біреу - міреу жазым болар, ойла:
Пышақты шалқасынан қойма.
***
Ақылға аялда:
Жағыңды таянба.
***
Жетеді ғой ақылың,
Жақсылық тілеуге.
Аман жүрсін жақының,
Таяққа сүйенбе!
***
Ұқсама тентек балаға:
Пышақтың жүзін жалама.
***
Ойнасаң, ойлап ойна,
Қолыңды төбеңе қойма.
***
Азан мейлі, тал түс
мейлі, іңірде,
Үйге қарай жүгірме.
***
Әдеп сақта да,
Оттан аттама.
***
Бекер қасарма:
Түнде шаш алма.
***
Жөн - жобаны білер текті,
Мазақтама мүгедекті.
***
Болмасын мейлі асхана,
Шашты шашып тастама.
***
Әрқашанда әдепті болуды ойла,
Ер тоқымыңды төңкеріп қойма.
***
«Өзім қумын!» - деме:
Кісі ақысын жеме.
***
Ұдайы ұста есте:
Үлкеннің алдын кеспе.
***
Саумын десең,
Келтек, шоқпар жинама,
Жақыныңа
мылтық, пышақ сыйлама.
***
Бос сөз деп күлме.
Бос ерге мінбе.
***
Әдептімін десең, өмірде
Дастарқан басында керілме.
***
Шыққанда далаға,
Жұлдызды санама.
***
Төпелеп ұра берсең, мал шыдар ма:
Үйренбе жыңғылмен ат қамшылауға.