Батқан күн, атқан таңның жыры
Өлеңдер
Мағжан Жұмабаев
Алтын күн батып барады,
Күйдіріп көктің жиегін.
Құралай көзді қарағым,
Болдың ба иіріп жібегің?
Құралай көзді қарағым,
Қолыңа қардай бәтесті ал.
Қандай қызыл жібекпен
Ақ бәтеске өрнек сал.
Алтын Күн батып барады,
Алтын Күн ақырын өледі.
Сұр бұлттар - сорлы жар, у
Қан жылап күнді көмеді.
Күн өлді. Көк күңіренді.
Жер жамылды қарасын.
Құралай көзді қарағым,
Кестеңді қашан боласың?
Сондай сұлу сәулетай,
Бір қарашы. Аңсадым.
Суда ойнаған шабақтай
Сүйреңдейді саусағың.
Қабаққа қатар тізілген
Кірпік пе? Қара жібек пе?
Бір қарашы, қарағым,
У толды ғой жүрекке!
Қалай батыл ойнайды
Сүйрік саусақ бізбенен!
Нең кетеді, еркетай,
Өлтірсең атып көзбенен?
Қарама маған, қарағым,
Болсын көзің көргіште.
Қандай қызыл жібекпен
Ақ бәтесті кестеле!
Жер жарынан айрылып,
Жамылды қара басына.
Бота көзді бұраң бел,
Жіберші жақын қасыңа!
Қараңғылық қаптады,
Қайғы ма басқан, түн бе екен?
Сыбдыр-сыбдыр әлде не?
Жел ме? Жүрген жын ба екен?
Қабағың шытпа, қарағым,
Жаныңа жақын келейін.
Қар бетіне қанменен
He деп жаздың,- көрейін!
Тым жақындап бармайын,
Жырақтан жарар көз салсам.
He деп жаздың, қарағым?-
«Ел үшін өл, ер болсаң!»
Құралай көзді қарағым,
Жарылады-ау жас жүрек!
Көзіме қан толтырды
Қар үстінде қан жібек.
«Ел үшін өл. Ел үшін...»-
Өмірді аяп не етейін!
Сүйріктен сұлу саусағың,
Мен садаға кетейін!
Түнерген түн өледі,
Ағарған анау таңы ма?
Ақ бәтестің бетінде
Жүрегіңнің қаны ма?
«Ел үшін өл. Ел үшін...»-
Өлесің, жүрек, дүрсілде!
Құралай көзді қарағым,
Кестеңе қарап күрсінбе!
Құралай көзді қарағым,
Аттанайын таңменен.
Ақ бәтес - ақ жалауым
Кестеленген қанменен.
Қош бол енді, қарағым,
Мені есіңе алғайсың!
Енді бәтес бетіне:
«Иманды бол!»- деп жазғайсың.
Алтын күн шығып келеді,
Алтындап көктің жиегін.
Құралай көзді қарағым,
Иіре бер жібегің!
Алтын күн батып барады,
Күйдіріп көктің жиегін.
Құралай көзді қарағым,
Болдың ба иіріп жібегің?
Құралай көзді қарағым,
Қолыңа қардай бәтесті ал.
Қандай қызыл жібекпен
Ақ бәтеске өрнек сал.
Алтын Күн батып барады,
Алтын Күн ақырын өледі.
Сұр бұлттар - сорлы жар, у
Қан жылап күнді көмеді.
Күн өлді. Көк күңіренді.
Жер жамылды қарасын.
Құралай көзді қарағым,
Кестеңді қашан боласың?
Сондай сұлу сәулетай,
Бір қарашы. Аңсадым.
Суда ойнаған шабақтай
Сүйреңдейді саусағың.
Қабаққа қатар тізілген
Кірпік пе? Қара жібек пе?
Бір қарашы, қарағым,
У толды ғой жүрекке!
Қалай батыл ойнайды
Сүйрік саусақ бізбенен!
Нең кетеді, еркетай,
Өлтірсең атып көзбенен?
Қарама маған, қарағым,
Болсын көзің көргіште.
Қандай қызыл жібекпен
Ақ бәтесті кестеле!
Жер жарынан айрылып,
Жамылды қара басына.
Бота көзді бұраң бел,
Жіберші жақын қасыңа!
Қараңғылық қаптады,
Қайғы ма басқан, түн бе екен?
Сыбдыр-сыбдыр әлде не?
Жел ме? Жүрген жын ба екен?
Қабағың шытпа, қарағым,
Жаныңа жақын келейін.
Қар бетіне қанменен
He деп жаздың,- көрейін!
Тым жақындап бармайын,
Жырақтан жарар көз салсам.
He деп жаздың, қарағым?-
«Ел үшін өл, ер болсаң!»
Құралай көзді қарағым,
Жарылады-ау жас жүрек!
Көзіме қан толтырды
Қар үстінде қан жібек.
«Ел үшін өл. Ел үшін...»-
Өмірді аяп не етейін!
Сүйріктен сұлу саусағың,
Мен садаға кетейін!
Түнерген түн өледі,
Ағарған анау таңы ма?
Ақ бәтестің бетінде
Жүрегіңнің қаны ма?
«Ел үшін өл. Ел үшін...»-
Өлесің, жүрек, дүрсілде!
Құралай көзді қарағым,
Кестеңе қарап күрсінбе!
Құралай көзді қарағым,
Аттанайын таңменен.
Ақ бәтес - ақ жалауым
Кестеленген қанменен.
Қош бол енді, қарағым,
Мені есіңе алғайсың!
Енді бәтес бетіне:
«Иманды бол!»- деп жазғайсың.
Алтын күн шығып келеді,
Алтындап көктің жиегін.
Құралай көзді қарағым,
Иіре бер жібегің!
Келінге бата
Құтты болсын қадамың, Келін болдың, қарағым. Салтын ұстап ардақта, Бұрынғы ата - бабаның.
Алғашқы қар
Дала бүгін ақ ала, дала бүгін шағала, Қонып жатыр шағала, менің келіп жағама. Аспан мен жер арасы алым - беріс қозғалыс, Қарауытар маңайың қадағанмен
Қызыма
Қарағым! Мен тағы үйлену тойыңа барамын. Мен бүгін тағы да Өзіңнен адасып қаламын, Қарағым! Шараптың уы ұрып қаныма, Отырам Бейтаныс біреудің жанына.
Отыздан асып барамын
Сұқтанып тұрып жанарың, Сұрыма неге қарадың? Солай да, солай, қарағым, Отыздан асып барамын.
Қарағым
Қарағым, оқу оқы, босқа жүрме! Ойынға, құр қаларсың, көңiл берме. Оқымай ойын қуған балаларға. Жолама, шақырса да қасына ерме!
Зуһра
Зуһра деген қыз бала, Беті - алма, жүзі - Ай, Саусақтары күмістей, Сүмбіл шаш, көзі - құралай.