Балқаш көлі: тарихы және қызықты фактілер

Балқаш көлі: тарихы және қызықты фактілер

Балқаш көлінің шығу тарихы

Балқаш – Қазақстанның ең ірі көлдерінің бірі және Орталық Азиядағы бірегей табиғи су қоймасы. Оның жасы шамамен 2 миллион жыл деп есептеледі.

• Балқаш көлі ежелгі Тетис мұхитынан қалған су айдындарының бірі болып саналады.
• Көлдің қазіргі пішіні тектоникалық және климаттық өзгерістердің әсерінен қалыптасқан.
• Ежелгі дәуірде Балқаш аймағы ну ормандар мен өзендерге бай болған, бірақ мыңдаған жылдар бойы климаттың құрғақтануы көлдің көлемін кішірейткен.
• Қазақ халқы көне заманнан бері бұл көлді қасиетті санап, оның суын емдік мақсатта пайдаланған.

Қызықты фактілер

1. Көлдің екіге бөлінген ерекше ерекшелігі

• Балқаш көлінің батыс бөлігі – тұщы су, ал шығыс бөлігі – тұзды су.
• Бұл ерекшелік көлдің тар мойнақпен екіге бөлінуіне байланысты.

2. Қазақстандағы ең үлкен көлдердің бірі

• Балқаштың жалпы ауданы шамамен 16 400 км², бірақ су деңгейінің өзгеруіне байланысты бұл көрсеткіш тұрақсыз.

3. Жер бетіндегі сирек кездесетін көлдердің бірі

• Көлдің екі түрлі суы (тұщы және тұзды) араласпайды, бұл оны әлемдегі бірегей көлдердің бірі етеді.

4. Көлдің суы жылдан жылға азайып келеді

• Негізгі су көзі – Іле өзені. Бірақ антропогендік әсер және Капшагай су қоймасының салынуы су деңгейін төмендетіп жатыр.

5. Ежелгі өркениеттер мекені

• Балқаш маңында сақтар мен ғұндардың қоныстары болған.
• Жібек жолының бір бөлігі осы өңірден өткен.

6. Флора мен фаунасының байлығы

• Көлде 20 - дан астам балық түрі бар, олардың ішінде сазан, көксерке, балқаш алабұғасы сияқты түрлер ерекше маңызды.
• Балқаштың айналасында сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар мекендейді, мысалы, Қызыл кітапқа енген көкқұтан мен аққулар бар.

7. Балқаштың аты аңыздармен байланысты

• Аңыз бойынша, көлдің аты бай адам Балқаштың есімімен аталған, оның қызы Іле сүйген жігітіне қашып кеткенде, әкесі қарғыс айтып, оларды көл мен өзенге айналдырған.

8. Туризм мен демалыс орны

• Балқаш жағалауында көптеген демалыс аймақтары мен туристік базалар бар.
• Көл суының құрамында минералдар көп, сондықтан оны емдік мақсатта пайдаланады.

Қорытынды

Балқаш – тек Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл Орталық Азия үшін маңызды экожүйе. Оның бірегей табиғаты, бай тарихы және ерекше гидрологиялық ерекшеліктері бұл көлді әлемдегі ең қызықты су айдындарының бірі етеді.