Шарын шатқалы: тарихы, қалыптасуы және қызықты мәліметтер

Шарын шатқалы: тарихы, қалыптасуы және қызықты мәліметтер

Шарын шатқалының тарихы және қалыптасуы

Шарын шатқалы – Қазақстанның ең керемет табиғи ескерткіштерінің бірі. Ол Алматы облысында, Іле Алатауының шығысында, Шарын өзенінің бойында орналасқан.

• Шарын шатқалының жасы шамамен 12 миллион жыл деп есептеледі.
• Ол палеоген дәуірінде (шамамен 30 - 40 миллион жыл бұрын) қалыптасқан.
• Шатқалдың ерекше бедері эрозия процестерінің нәтижесінде пайда болған: жел, су және температураның өзгеруі жыныстарды үгітіп, бүгінгі таңғажайып көріністі жасаған.
• Бұл табиғи құрылым Гранд - Каньонмен салыстырылады, бірақ оның өзіндік ерекшеліктері мен түстер палитрасы бар.

Қызықты мәліметтер

1. "Қызғылт шатқал" немесе "Кіші Гранд - Каньон"

• Шарын шатқалы қызыл, сары және қоңыр түстермен көмкерілген, бұл оған ерекше көрік береді.
• Оның жартас құрылымдары мен тік қабырғалары Гранд - Каньонға ұқсайды, сондықтан оны кейде "Қазақстанның Гранд - Каньоны" деп атайды.

2. Шатқалдың ең танымал бөлігі – "Қамалдар аңғары"

• Бұл жердегі жартас құрылымдары ортағасырлық қамалдарға ұқсайды, сондықтан ол осылай аталған.
• Кейбір жартастар адам, жануарлар немесе ертегі кейіпкерлеріне ұқсайды.

3. Ұзындығы мен биіктігі

• Шарын шатқалының жалпы ұзындығы 154 км, ал ең терең жерлері 150 - 300 метрге жетеді.

4. Шарын өзені – мыңжылдық тарихы бар су айдыны

• Шарын өзені шатқал арқылы ағып өтеді және оның басты "мүсіншісі" болып табылады.
• Өзен Тянь - Шань мұздықтарынан бастау алып, Іле өзеніне құяды.

5. Ежелгі өсімдіктер әлемі

• Шарын шатқалында бірегей реликті орман – Шаған тоғайы бар.
• Мұнда шамамен 5 миллион жыл бұрынғы дәуірден бері сақталған шеген (турғай) ағаштары өседі.
• Бұл ағаш түрі тек Солтүстік Америка мен Қазақстанда ғана кездеседі.

6. Шарын шатқалы – ерекше фауна мекені

• Мұнда жүздеген өсімдік пен жануар түрлері тіршілік етеді.
• Бұл аймақта Қызыл кітапқа енген қарақұйрықтар, арқарлар, бүркіттер, сілеусіндер кездеседі.

7. Көне өркениеттердің ізі

• Шарын шатқалының маңында ежелгі сақтар мен ғұндардың қоныстары болған.
• Археологтар бұл жерден көне құралдар, керамика және тас дәуірінен қалған жәдігерлер тапқан.

8. Туристер үшін танымал орын

• Шарын шатқалына жыл сайын мыңдаған саяхатшы келеді.
• Мұнда жаяу серуендеу, кемпинг, рафтинг және табиғатты тамашалау сияқты түрлі белсенділіктер жасалады.

Қорытынды

Шарын шатқалы – Қазақстанның ең ерекше және көркем табиғи ескерткіштерінің бірі. Оның таңғажайып жартас бедерлері, ежелгі ағаштары және тарихи маңызы бұл жерді әлемдегі ең қызықты шатқалдардың бірі етеді.