Күй аңызы: Аман бол, шешем!
Аңыздар
Күй аңызы: Аман бол, шешем!
... Көпшілік тараған соң, Алқа баласына өзінің көптен ойлап жүрген бір ойын оңашалап айтады. Ол Құрманғазының жасы болса келе жатқанын, енді Әубәкірдің әбден жауласып алғанын, күйшінің бұл арадан тағы біраз уақыт тасалана тұрмаса болмайтынын айта келіп, өткен жазда төркініне бара жатқанда Есенқұл беріш Игіліктің үйіне түсіп, қызы Әуесті Құрманғазыға атастыру жөнінде Игілікпен сөйлескенін, малдан жарлы болса да, баласының өнері бар екенін, халық ауызында тек жақсылық сөздерімен ғана айтылатынын, әкімдердің «ұры», «қарақшы» деп жүргенінің шын сырының неде екенін айтқанын баласына баяндайды. Әзірше қолда бар үш - төрт қарасын беріп, Құдай қосқан құда болатынын тұжырыңқырап айтып та салды. Әкесі Сағырбайдың жасы келіп қалғанын, енді өзінің де немере көретін кезінің жеткенін қосып қояды. Ардақтап, ақ сүтін беріп өсірген анасының сөзіне Құрманғазы «үндемеген - ризалықтың белгісі» дегендей пішін көрсетеді. Іштей бәрін түсінген Алқа жаз шыққандай жадырап табанда Сағырбайға айтты. Қарт әке де қуанып қалды. Бірақ баласының тағы да жиһан кезіп кететіні әсіресе анасының дегбірін қашырды. Соңғы бірнеше түн Алқа ұйықтай алмайды. Торы атты ерттеп жолға жиналған Құрманғазы үйден шығар алдында домбырасын қолына алып, қадірлі анасына қоштасып, бір күй тартады. Шығарып салуға жиналған достары күйдің атын сұрамай - ақ білді. Өйткені бұл күйдің басындағы бірінші бастамасының өзі «аман бол, шешем, аман бол» деп қақсап тұр еді. Күйде жабығу кейпі атымен жоқ болатын. Құрманғазының бұл күйі жайбарақат басталып, тіпті қайнына аттанып бара жатқан күйеудің шабытындай көтеріңкілік жағдайда еді. Тек кейбір жерлерінде күйші аздап кідіріп қалып, дыбыстарды нақтағанда ата - анасын, алтын босағасын қимағандық кейпіндегі дыбыстар ғана шығып, көп ұзамай баяғы «аман - есен оралармын, ешнәрсе ойламаңдар» деген сияқты болашағына сенім бар еді.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
... Көпшілік тараған соң, Алқа баласына өзінің көптен ойлап жүрген бір ойын оңашалап айтады. Ол Құрманғазының жасы болса келе жатқанын, енді Әубәкірдің әбден жауласып алғанын, күйшінің бұл арадан тағы біраз уақыт тасалана тұрмаса болмайтынын айта келіп, өткен жазда төркініне бара жатқанда Есенқұл беріш Игіліктің үйіне түсіп, қызы Әуесті Құрманғазыға атастыру жөнінде Игілікпен сөйлескенін, малдан жарлы болса да, баласының өнері бар екенін, халық ауызында тек жақсылық сөздерімен ғана айтылатынын, әкімдердің «ұры», «қарақшы» деп жүргенінің шын сырының неде екенін айтқанын баласына баяндайды. Әзірше қолда бар үш - төрт қарасын беріп, Құдай қосқан құда болатынын тұжырыңқырап айтып та салды. Әкесі Сағырбайдың жасы келіп қалғанын, енді өзінің де немере көретін кезінің жеткенін қосып қояды. Ардақтап, ақ сүтін беріп өсірген анасының сөзіне Құрманғазы «үндемеген - ризалықтың белгісі» дегендей пішін көрсетеді. Іштей бәрін түсінген Алқа жаз шыққандай жадырап табанда Сағырбайға айтты. Қарт әке де қуанып қалды. Бірақ баласының тағы да жиһан кезіп кететіні әсіресе анасының дегбірін қашырды. Соңғы бірнеше түн Алқа ұйықтай алмайды. Торы атты ерттеп жолға жиналған Құрманғазы үйден шығар алдында домбырасын қолына алып, қадірлі анасына қоштасып, бір күй тартады. Шығарып салуға жиналған достары күйдің атын сұрамай - ақ білді. Өйткені бұл күйдің басындағы бірінші бастамасының өзі «аман бол, шешем, аман бол» деп қақсап тұр еді. Күйде жабығу кейпі атымен жоқ болатын. Құрманғазының бұл күйі жайбарақат басталып, тіпті қайнына аттанып бара жатқан күйеудің шабытындай көтеріңкілік жағдайда еді. Тек кейбір жерлерінде күйші аздап кідіріп қалып, дыбыстарды нақтағанда ата - анасын, алтын босағасын қимағандық кейпіндегі дыбыстар ғана шығып, көп ұзамай баяғы «аман - есен оралармын, ешнәрсе ойламаңдар» деген сияқты болашағына сенім бар еді.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Күй аңызы: Түрмеден қашқан
Қазақ музыкасымен жете таныс болмаса да, қазақтың әншілерін, күйшілерін көп тыңдап, біраз көзі ашылып қалған Лавочкин, күй тыңдап болғаннан кейін
Күй аңызы: Дайрабай
Дайрабайдың жамағайыны Көбен деген бай жалғыз ұлына Қанжығалы жағынан қыз айттырса керек. Ата салтында құда мен құданың бастары сай келіп, сөздері
Күй аңызы: Адай
... Құрманғазы жолаушылап келе жатып бір Адайдың үйіне түседі. Үй ішінде шал мен кемпір болады. Қай жерден, қай елден келе жатқанын, толық аты -
Күй аңызы: Ақжелең
Ұзақ Мырзабайұлы Құрманғазының ұстазы болған атақты домбырашы. Ұзақ – бұрынғы Бөкей хандығына (қазіргі Атырау, Орал - Жайық алқабына атағы жайылған
Күй аңызы: Жалтаң қарға, емен толқыны, Ақбай
Ертеректе Қара Ертісте мұз қатысымен, ел өтіп аржағына қыстайды екен. Бабақан би бастаған бір зәңгі ел, ежелгі әдеті бойынша көшіп, мұздан өтпек
Аман бол, шешем, аман бол... ертең кетем
... Көпшілік тараған соң, Алқа баласына өзінің көптен ойлап жүрген бір ойын оңашалап айтады. Ол Құрманғазының жасы болса келе жатқанын, енді