Күй аңызы: Түрмеден қашқан
Аңыздар
Күй аңызы: Түрмеден қашқан
Қазақ музыкасымен жете таныс болмаса да, қазақтың әншілерін, күйшілерін көп тыңдап, біраз көзі ашылып қалған Лавочкин, күй тыңдап болғаннан кейін Құрманғазыға өзінің сезгенін, алған әсерін айтады. Досының өз ойынан шыққанына Құрманғазы да риза болады. Олай дейтініміз — күйдің ортасында келетін ат шабыс ырғағы күйшінің анасына деген барлық жылылығымен бірге, қашу да ойында барлығын меңзегендей болады. Екі тұтқын музыка тілінің мұндай өткірлігін тағы біраз әңгіме етіп, күлісіп те алады.
Жаман домбыраның біраз қолқабысы тигенін де айтып, музыканың адамды рухтандырып жіберетін қасиетіне тоқталады. Осы кезде түрме қараушылардың бірі Лавочкинге оның шешесі келгендігін айтады. Ол түрме бастықтары рұқсат еткен бөлмеге барып шешесімен көріседі. Шешесі пісіріп алып келген тамақтарын баласына береді. Бір нанның ішінде болат ара барын ыммен білдіреді. Шешесі қоштасып кеткен соң, Лавочкин тамақтарды камераға алып келіп, болған жайды Құрманғазыға баяндай ды. Екеуі қашу жоспарын жасап, ол ойларын өздерінше іш тартып жүрген, баяғы домбыра алып келіп берген күзетшіге білдіреді. Ол бұларға жәрдемдесуге уәде береді.
Бір түнде екеуі болат арамен кісендерін кесіп, қашуға дайындалады. Қашу жоспары әбден піскен соң, Құрманғазы көңілденіп: «Бұл оқиғаны да ескерусіз қалдырамыз ба?» — деп тағы күй шертеді. Бұл күйді тыңдаған Лавочкин Құрманғазыға: «Е, нағыз қашатын күй мынау ғой, әкімдердің біреуі естіп, ойымызды біліп қалар, жетер», — деп күліп тоқтатады. Сонымен күйдің аты «Түрмеден қашқан» болып кетеді.
Айтушылар Құрманғазы осы күйді тартып отырғанда, түрменің тұсынан бір шенеуник өтіп бара жатыр екен. Ол тұра қалып күйді басынан аяғына дейін тыңдап болып, басын шайқап: «Мына бір қазақтың домбыра тартысы маған ұнамайды, қашып кетіп жүрмесін, мықты болыңдар!» — деп түрме бастықтарына айтып кеткен екен дейді. Осы хабарды әлгі достасып жүрген күзетші арқылы Лавочкин естіп барып, Құрманғазыға қалжыңдаған деседі.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Қазақ музыкасымен жете таныс болмаса да, қазақтың әншілерін, күйшілерін көп тыңдап, біраз көзі ашылып қалған Лавочкин, күй тыңдап болғаннан кейін Құрманғазыға өзінің сезгенін, алған әсерін айтады. Досының өз ойынан шыққанына Құрманғазы да риза болады. Олай дейтініміз — күйдің ортасында келетін ат шабыс ырғағы күйшінің анасына деген барлық жылылығымен бірге, қашу да ойында барлығын меңзегендей болады. Екі тұтқын музыка тілінің мұндай өткірлігін тағы біраз әңгіме етіп, күлісіп те алады.
Жаман домбыраның біраз қолқабысы тигенін де айтып, музыканың адамды рухтандырып жіберетін қасиетіне тоқталады. Осы кезде түрме қараушылардың бірі Лавочкинге оның шешесі келгендігін айтады. Ол түрме бастықтары рұқсат еткен бөлмеге барып шешесімен көріседі. Шешесі пісіріп алып келген тамақтарын баласына береді. Бір нанның ішінде болат ара барын ыммен білдіреді. Шешесі қоштасып кеткен соң, Лавочкин тамақтарды камераға алып келіп, болған жайды Құрманғазыға баяндай ды. Екеуі қашу жоспарын жасап, ол ойларын өздерінше іш тартып жүрген, баяғы домбыра алып келіп берген күзетшіге білдіреді. Ол бұларға жәрдемдесуге уәде береді.
Бір түнде екеуі болат арамен кісендерін кесіп, қашуға дайындалады. Қашу жоспары әбден піскен соң, Құрманғазы көңілденіп: «Бұл оқиғаны да ескерусіз қалдырамыз ба?» — деп тағы күй шертеді. Бұл күйді тыңдаған Лавочкин Құрманғазыға: «Е, нағыз қашатын күй мынау ғой, әкімдердің біреуі естіп, ойымызды біліп қалар, жетер», — деп күліп тоқтатады. Сонымен күйдің аты «Түрмеден қашқан» болып кетеді.
Айтушылар Құрманғазы осы күйді тартып отырғанда, түрменің тұсынан бір шенеуник өтіп бара жатыр екен. Ол тұра қалып күйді басынан аяғына дейін тыңдап болып, басын шайқап: «Мына бір қазақтың домбыра тартысы маған ұнамайды, қашып кетіп жүрмесін, мықты болыңдар!» — деп түрме бастықтарына айтып кеткен екен дейді. Осы хабарды әлгі достасып жүрген күзетші арқылы Лавочкин естіп барып, Құрманғазыға қалжыңдаған деседі.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Күй аңызы: Адай
1 - деректі Ахмет Жұбанов жазып кеткен. Ол «Ғасырлар пернесінде» екі аңызды келтіреді. Бірінші аңыз күй күйші Адай руына барып, қонақ болып отырғанда
Туыстық атаулар сыры: мұрагер
Мұрагер (ер, әйел) – әкеден қалған мал - мүліктің иесі. Егер әкесі, шешесі қайтыс болса, оның жиған - тергені, барлық қазына мал - мүлкі оның
Күй аңызы: Адай
... Құрманғазы жолаушылап келе жатып бір Адайдың үйіне түседі. Үй ішінде шал мен кемпір болады. Қай жерден, қай елден келе жатқанын, толық аты -
Күй аңызы: Ақжелең
Ұзақ Мырзабайұлы Құрманғазының ұстазы болған атақты домбырашы. Ұзақ – бұрынғы Бөкей хандығына (қазіргі Атырау, Орал - Жайық алқабына атағы жайылған
Күй аңызы: Жалтаң қарға, емен толқыны, Ақбай
Ертеректе Қара Ертісте мұз қатысымен, ел өтіп аржағына қыстайды екен. Бабақан би бастаған бір зәңгі ел, ежелгі әдеті бойынша көшіп, мұздан өтпек
Аман бол, шешем, аман бол... ертең кетем
... Көпшілік тараған соң, Алқа баласына өзінің көптен ойлап жүрген бір ойын оңашалап айтады. Ол Құрманғазының жасы болса келе жатқанын, енді