Туыстық атаулар сыры: Қарындас, сіңлі
Салт-дәстүр
Туыстық атаулар сыры
Қарындас (әйел) – ағайындылар ішінде жасы кіші қыз ағалары үшін қарындас болады. Бұлар аға, іні үшін қымбат та, қимас жандар. Сонымен бірге бауырлары үшін ешқашан аянбайтын біртуар, текті, зерделі, қаншыл туыс. Әсіресе әйел заты туыс - туғаны үшін жанын да, қанын да беретін батыл да тапқыр болады. Сол үшін де бұлар ағайын, туыс үшін әрі құрметті, әрі сыйлы адамдар.
Басқа елге, басқа жерге ұзатылған қыздың ауылда қалған бауырларын сағынуы, көрсе керемет қуанып асты - үстіне түсіп бәйек боп жатуы, қолынан келген қамқорын аямауы, әйтеуір жақсылық жасап жанын жадыратып жіберуге тырысуы, бауырым ғой деп ерекше атап, елжіреп тұруы, көңілінің төрінен орын беруі, қазақ елінің дәстүріндегі туысқандық қатынастың айрықша бір ажарлы үлгісі дерлік.
Бауырлардың бір - біріне сағынышы мен сүйінішісі, ықыласы мен тілектестігі туралы халық арасында талай - талай аңыздар туып, кеңінен тарауы, талай ән - жырлардың көптен айтылатыны осыған айғақ бола алады.
Қарындастың күйеуі «күйеу бала», балалары «жиен» деп аталады.
Қаба - қаба сөйтеуге қарындастың бары игі.
Адам болайын деген жігіт қарындасшыл келеді.
Ауру – астан, дау – қарындастан.
Сіңілі (әйел) – бірге туған апасы (жақын туыстары) қыздардың кішісін сіңілі дейді. Аға, апа (әпке) алдында сіңілі мен інілердің құқы бірдей болғанымен «қыздың жолы жіңішке» деп жол көбінесе қызға тиеді. Сіңілі мен қарындас өзінен үлкендер алдында батылдау да, еркелеу, еркіндеу болады. Және олардың бұл еркелігін аға, апалары көтеруі керек.
Аласы киген сәукелені сіңілісі де киеді.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Қарындас (әйел) – ағайындылар ішінде жасы кіші қыз ағалары үшін қарындас болады. Бұлар аға, іні үшін қымбат та, қимас жандар. Сонымен бірге бауырлары үшін ешқашан аянбайтын біртуар, текті, зерделі, қаншыл туыс. Әсіресе әйел заты туыс - туғаны үшін жанын да, қанын да беретін батыл да тапқыр болады. Сол үшін де бұлар ағайын, туыс үшін әрі құрметті, әрі сыйлы адамдар.
Басқа елге, басқа жерге ұзатылған қыздың ауылда қалған бауырларын сағынуы, көрсе керемет қуанып асты - үстіне түсіп бәйек боп жатуы, қолынан келген қамқорын аямауы, әйтеуір жақсылық жасап жанын жадыратып жіберуге тырысуы, бауырым ғой деп ерекше атап, елжіреп тұруы, көңілінің төрінен орын беруі, қазақ елінің дәстүріндегі туысқандық қатынастың айрықша бір ажарлы үлгісі дерлік.
Бауырлардың бір - біріне сағынышы мен сүйінішісі, ықыласы мен тілектестігі туралы халық арасында талай - талай аңыздар туып, кеңінен тарауы, талай ән - жырлардың көптен айтылатыны осыған айғақ бола алады.
Қарындастың күйеуі «күйеу бала», балалары «жиен» деп аталады.
Қаба - қаба сөйтеуге қарындастың бары игі.
Адам болайын деген жігіт қарындасшыл келеді.
Ауру – астан, дау – қарындастан.
Сіңілі (әйел) – бірге туған апасы (жақын туыстары) қыздардың кішісін сіңілі дейді. Аға, апа (әпке) алдында сіңілі мен інілердің құқы бірдей болғанымен «қыздың жолы жіңішке» деп жол көбінесе қызға тиеді. Сіңілі мен қарындас өзінен үлкендер алдында батылдау да, еркелеу, еркіндеу болады. Және олардың бұл еркелігін аға, апалары көтеруі керек.
Аласы киген сәукелені сіңілісі де киеді.
әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Туыстық атаулар сыры: апа (әйел)
Апа (әйел) – бірге туған және туыстардың жасы үлкен қыздары оның інілері мен сіңлілері, келіндері үшін «апа» болады. Бұлардан апаның жолы үлкен және
Туыстық атаулар сыры: аға, іні
Аға (ер) – Бір әке - шешеден туған (немесе рулас ағайын - туыс) жасы үлкен жігіт – аға деп аталады. Ағаның жөні де, жолы да үлкен деп есептеледі.
Туыстық атаулар сыры: ұл, немере
Ұл (ер) – шаңырақ иесі, ел, ру, әке кіндігінің жалғасы деп есептеледі. Ұл туғанда «ат ұстар» деп хабарлайды. Ұл туғанда – күн туар. Ұлға – отыз үйден
Туыстық атаулар сыры: Ағайындылар
Бір ата - анадан туған ұл, қыздар, ағалы - інілілер мен апалы - сіңілілілерді бір сөзбен ағайындылар дейді. Ағалы - інілілердің балалары да бір -
Туыстық атаулар сыры
Әже (әйел) – әкенің шешесі. Ел іші, отбасының бүтіндігін ойлайтын көптің сыйлы анасы
