Мал әбзелдері мен құралдарына байланысты тыйымдар мен ырымдар
Салт-дәстүр
Қазақтың ырымдары мен тыйымдары
Мал әбзелдері мен құралдарына байланысты тыйымдар мен ырымдар
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Мал әбзелдері мен құралдарына байланысты тыйымдар мен ырымдар
- Мал әбзелдерін лас жерге, аяқ астына тастамайды. Оларды арнайы орынға іліп қояды.
- Мал ұстайтын құралдарды (құрық, бұғалық т. б.) аттамайды. Мал ұстайтын құралдар киелі болып саналады.
- Мал ұстайтын құралдарды тік көтеріп жүруге болмайды, олардың ілгегін қолға іліп, жерге сүйретіп жүреді.
- Атты немесе басқа малды сатқанда, яки біреуге сыйлағанда ноқта - жүген, бас жібі берілмейді, ырыс - несібе олармен бірге кетеді.
- Мал байлайтын арқанды, жіпті, көгенді т. б. аттамайды.
- Қой қырқатын қайшыны иесіне «мұны мен емес, жер беріп отыр» деп ойлап, жүнге орап қайтарады. Қайшыны қолға бермейді, жерге қою керек. Екінші адам оны сол жерінен алады, әйтпесе қайшы қойдың терісін кесіп кетеді.
- Ер - тұрман үй ішіндегі арнайы жерге қойылады.
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Төрт түлікке қатысты тыйымдар мен ырымдар
Мал туралы сөз болғанда, «Не бағып жүрсің?», «Не айдап жүрсің?», «Не сауып жүрсің?» деп сұрамайды – иесі өкпелейді.
Үй тұрмысына қатысты тыйымдар мен ырымдар
Киіз үйге кіргізілген отынның артығын шығарып тастамайды. Өйткені бұл – үйден өлік шығады деген ырым. Қазақтың киіз үйінде бір жағдайда ғана – үйде
Нанға қатысты тыйымдар мен ырымдар
Нанды шашуға, жерге тастауға, басуға, рәсуа етуге болмайды. Нан – дәм басы, онсыз өмір жоқ. Сондықтан да дастарқанға алдымен нан қойылады. Жерде
Ыдыстарға қатысты тыйымдар мен ырымдар
Ыдыста ашық қалған тағамды жаратуға болмайды. Халық ұғымында ашық қалған тағамды жын - шайтан жалап кетеді деп санайды. Су құйылған немесе тағам
Бесікке қатысты тыйымдар мен ырымдар
Бос бесікті тербетуге болмайды. Бос бесікті тербеткен жаман ырым саналады
Төрт - түлікке қатысты ырым - тыйымдар
Малды теппе құлындайды биесі, Тәубе қылар үй иесі, малдың бар ғой киесі. Пенделердің сөккенін, мал жібермес теп - тегін. Айуанды тепкенің – ырысыңды