![Атбегілік арналары: Саят атының сыны мен бабы](/oyin_sayk/uploads/posts/2023-11/1701104844_zhuirik.jpg)
Атбегілік арналары: Саят атының сыны мен бабы
Салт-дәстүр
Атбегілік арналары: Саят атының сыны мен бабы
Саят атының сын - сипаты
Бегімхан Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ)
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Саят атының сын - сипаты
- Сыртынан қарағанда бітім - тұлғасы зор, қырынан қарағанда тұрысы бүкірлеу болады.
- Қабырғасының қара еті қалың һәм сүйегі жуан бітеді.
- Байлаулы тұрғанда тұтас денесін алдына қарай ұмсына созады.
- Жүргенде төрт аяғын нық әрі тең тастайды, үстіне ер салып байқағанда тұла бойы тегістеліп көрінеді.
- Артық қимыл жасамайды, бір орында үнемі шұлғып тұрады. Бұл кең мінезділігінің белгісі.
- Саят атының басы сүйір болғаны жақсы, өйткені, жедел шапқанда жел жарып қозғалыс жасауға ыңғайлы.
- Басы сүйір тұмсығы үшкіл жылқы иіс сезгіш қабілетке ие. Бұл саят аты үшін таптырмайтын қасиет. Аңның қайда жүргенін тез сезеді.
- Бұлшық еттері жетілген, қатты болса, тау - тасқа жүргенде шалдықпайды.
- Буындары өте мықты, төрт тұяғының қыры өткір, жон терісі қалың болғаны жақсы. Ал, қолтық - шап терісі жұқа болғаны абзал. Бұндай жылқының тыныстау мүмкіндігі зор келеді. Тынысы кең жылқы еркін көсіледі.
- Аяқ тұрқы ұзын, тұмсық үсті дөңес, жазық маңдайлы, жайын ауыз, шоқтығы етжеңді, жалы қалың болғаны абзал.
- Жай тұрғанда шоқтығын сауырынан биік ұстайды, мінезі жайлы болып келеді.
- Жүргенде басын көтеріп ұстайды, қаз мойын, денесі төртбақ келеді.
- Дене бітімі кесек, кеуделі, сауыры шығыңқы, жуан сіңірлі болады.
- Қара етті, төрт сирағы ұзын, иықты, омыраулы, екі бұты алшы, аяғының аралары алшақ бітеді.
- Алысқа көз тастап өзін сергек ұстайды, құлақ түптері жақын орналасқан, мінезі жайлы, үйірсек.
- Аттың түсін жердің жағдайына байланысты әртүрлі иаңдайды. Көбінесе баран немесе дала түстес құла жылқы қолайлы деп есептеледі.
- Кейбір салтанатты оқиғалар болмаса нағыз салбурын - саятқа жорға мінбейді.
- Жүрісі қатты ат қыран құсты мезі ететіндіктен жарамсыз саналады.
- Саят атының жүрісі жайлы, аяңшыл, жүрдек, шапқанда ұшқыр, мініске көнбіс, жүрісі шапшаң болуы қажет.
Бегімхан Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ)
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
![Он екінші сын. Сейіт Абызұлының үлгісі](/oyin_sayk/uploads/posts/2022-11/1668364277_jylqy5.jpg)
Алтай өңіріндегі сыншылардың пайымдауы бойынша: бәйге атының басы етсіз, теке мұрын, жел қағарлы, азу тісі алдына бейім, маңдайы кең, әрі жазық
![Қазақ сыншыларының жүйрік сынау үлгілері](/oyin_sayk/uploads/posts/2022-04/1649584606_jyirikat3.jpg)
Жүйріктің басы шағын көлемді, етсіз (қу), танауы кең, маңдайлы келеді. Маңдайы аздап дөңес болып бітеді. Көзі үлкен, ағы мен қарасы ашық, томпақ та,
![Жүйрік жылқының сипаттары](/oyin_sayk/uploads/posts/2022-02/1643901621_jyirikat.jpg)
Сауыры, шоқтығы, желкесі бір сызық бойында тегіс орналасқан, басы шағын, аздап сопақша, кеңсірігі түзу, құлағы кішкентай және тік, көз жанары өткір,
![Атбегілік арналары: Айғырдың сыны](/oyin_sayk/uploads/posts/2021-04/1619023500_aigyr1.jpg)
Қазақ халқы жылқының тегі мен тұқымын жақсарту үшін үйірге жақсы айғыр таңдап салған. Жүйріктің бір тегі аталық айғырға байланысты. Халық мәтелінде:
![Жүйрік жылқының сипаттары](/oyin_sayk/uploads/posts/2021-03/1616776041_zhylqy1.jpg)
Басы үлкен, құлағы көзінің үстіндегі ойыққа қарай құлай орналасқан, ауыздығы қатты, астыңғы ерні жер тіреген, көбі жүні сұйық, тұяғы доғал, ұшасы
![Жүйрік жылқының сипаттары](/oyin_sayk/uploads/posts/2021-03/1615479258_jylqy3.jpg)
Бұндай жүйріктің басты белгісі денесі тым үлкен болып келеді. Төрт тұрағы (аяғы) ұзын, тұмсық үсті дөңес, жазық маңдайлы, жайын ауыз, шоқтығы ет -